Phồng đĩa đệm là một dạng chấn thương tại cột sống nhưng ở mức độ nhẹ và vẫn có thể cải thiện được. Nhưng nếu người bệnh chủ quan trong điều trị, để bệnh diễn ra kéo dài sẽ phát sinh biến chứng và khiến việc điều trị trở nên khó khăn hơn. Theo dõi bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về bệnh phồng đĩa đệm, dấu hiệu nhận biết cũng như các cách điều trị phù hợp.
Phồng đĩa đệm là bệnh gì?
Đĩa đệm có dạng hình tròn và dẹt, cấu tạo gồm hai phần: lớp vỏ bao xơ bên ngoài và phần nhân nhầy dạng gel hoặc lòng trắng trứng bên trong. Đĩa đệm nằm giữa hai đốt sống kề cận, hoạt động như một tấm đệm hấp thu xung động, tránh ma sát khi di chuyển, giúp bảo vệ cột sống.
Phồng đĩa đệm là thể nhẹ của bệnh thoát vị đĩa đệm. Đây là tình trạng đĩa đệm bị biến dạng, cấu trúc bên trong bị phá vỡ. Do tác động của nhiều yếu tố, vòng sợi sụn bị xơ cứng, rách nứt. Nhân nhầy sẽ chui vào vết rách nứt này, khiến một phần đĩa đệm bị lồi ra ngoài.
Bệnh phồng đĩa đệm có thể xảy ra ở bất kỳ vị trí nào của cột sống. Tuy nhiên phồng đĩa đệm có khoảng 90% trường hợp xảy ra ở vùng thắt lưng, và phổ biến nhất là đĩa đệm nằm giữa các đốt sống L4 – L5 và L5 – S1.
Triệu chứng bệnh phồng (phình) đĩa đệm
Bệnh phồng phình đĩa đệm thường gây đau nhưng không đến mức đau nhức dữ dội. Người bệnh chỉ cảm thấy đau khi thực hiện các hoạt động như:
- Nâng hoặc khuân vác vật nặng
- Uốn người về phía trước
- Ho hay hắt hơi
Tùy thuộc vào vị trí phồng mà bệnh gây nên các biểu hiện khác nhau. Cụ thể như:
- Phồng lồi đĩa đệm cột sống cổ: Ngoài triệu chứng đau nhức ở bả vai và cổ, cơn đau còn lan truyền xuống cánh tay và các đầu ngón tay. Đau thường dữ dội khi bệnh nhân vận động nhưng có dấu hiệu giảm dần khi nghỉ ngơi.
- Phồng lồi đĩa đệm cột sống thắt lưng: Cơn đau nhức lúc đầu chỉ xuất hiện ở cột sống thắt lưng nhưng sau đó một thời gian chúng lan xuống hông và hai chân. Do đó, ngoài cảm giác tê bì chân, ngón chân và mu bàn chân, người bệnh còn gặp khó khăn khi di chuyển do xương khớp hai chân bị cơ cứng. Ở một số bệnh nhân khác, ngoài đau còn gặp triệu chứng rối loạn trong tiểu và đại tiện.
Nguyên nhân của bệnh phồng đĩa đệm
Phồng lồi đĩa đệm hình thành do nhiều nguyên nhân trong đó phổ biến nhất là chấn thương, thói quen sinh hoạt xấu, mang vác vật nặng…
- Tuổi tác: Theo thời gian, đĩa đệm dần trở nên khô cứng do mất nước, mất đi độ linh hoạt như ban đầu. Khi có bất kỳ tác động hay chèn ép nào, đĩa đệm bị phồng lên dễ dàng hơn. Tình trạng này thường gặp ở người trung niên và người cao tuổi.
- Chấn thương: Những chấn thương ở vùng cột sống do té ngã, chơi thể thao, tai nạn giao thông sẽ tạo áp lực mạnh, đột ngột lên cột sống, dễ gây ra hiện tượng phồng đĩa đệm.
- Di truyền: Nếu cha mẹ có đĩa đệm yếu do bất thường về cấu trúc thì con cái cũng có khả năng bị phồng đĩa đệm hoặc thoát vị đĩa đệm.
- Vận động sai tư thế: Các tư thế hàng ngày như đứng khom lưng lâu, đứng nghiêng người, ngồi lâu, ngồi gục đầu hoặc ngửa cổ… tác động xấu đến đĩa đệm, làm biến dạng cột sống.
- Thừa cân, béo phì: Cân nặng càng tăng càng khiến cột sống gánh thêm nhiều áp lực, ảnh hưởng xấu đến cấu trúc đĩa đệm.
- Hút thuốc lá và uống rượu bia: Những chất kích thích có trong thuốc lá, rượu, bia làm giảm khả năng tiếp nhận oxy và chất dinh dưỡng của đĩa đệm, khiến quá trình thoái hóa diễn ra nhanh hơn.
Phồng đĩa đệm có nguy hiểm không?
Có thể nói phồng đĩa đệm được coi là giai đoạn đầu của thoát vị đĩa đệm. Hiện tượng này cũng có thể gây đau mỏi nếu như phần đĩa đệm bị phình ra chèn vào dây thần kinh, ảnh hưởng đến khả năng vận động, sinh hoạt hàng ngày và chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Chuyên gia tư vấn thêm cho bạn:
Đa phần đĩa đệm bị phình lồi sẽ thường xảy ra ở vùng cột sống thắt lưng và vùng cột sống cổ vì đây là những khu vực hoạt động nhiều nhất. Ở giai đoạn đầu bệnh sẽ không gây nguy hiểm tuy nhiên, nếu để bệnh kéo dài, biến chứng không chỉ dừng lại ở những cơn đau nhức cột sống:
- Cơ bắp suy yếu: Phồng đĩa đệm khiến các dây thần kinh nuôi cơ bắp bị chèn ép, không thể nuôi dưỡng các cơ đầy đủ. Lâu ngày các cơ bắp dần teo lại, mất đi sức lực. Hiện tượng này thường xảy ra ở cơ tay và chân.
- Rối loạn cảm giác: Những vị trí quanh vùng đĩa đệm bị chèn ép thường xuyên xảy ra cảm giác tê bì. Điều này khiến người bệnh thi thoảng sẽ không phân biệt được cảm giác đau, cảm giác nóng lạnh. Thực tế, biến chứng này khá nguy hiểm, người bệnh nên đến gặp các bác sĩ điều trị khi có những biểu hiện như trên.
- Suy giảm chức năng bàng quang, ruột: Biến chứng nguy hiểm bậc nhất của phồng đĩa đệm, đặc biệt ở vị trí cột sống thắt lưng. Bàng quang hoặc ruột sẽ có thể bị suy giảm chức năng, người bệnh mất kiểm soát trong việc đi tiểu tiện, đại tiện. Triệu chứng này cũng cho thấy bệnh đã tiến triển đến giai đoạn nặng, cần điều trị ngay lập tức.
Điều trị phồng đĩa đệm
Cách chữa tại nhà
Người bệnh cũng có thể áp dụng thêm các bài thuốc nam đơn giản, hiệu quả tại nhà để làm tăng hiệu quả điều trị. Phồng đĩa đệm được coi là giai đoạn trước của thoát vị, vậy nên các bạn cũng có thể áp dụng một số bài thuốc chữa thoát vị đĩa đệm hiệu quả sau đây:
- Bài thuốc từ lá lốt: lá lốt với muối hạt, lá lốt với đinh lăng, lá lốt với sữa bò,…
- Bài thuốc từ ngải cứu: Ngải với với dấm gạo, ngải cứu với mật ong, ngải cứu với muối hạt,…
- Bài thuốc với xương rồng: Xương rồng giã nát vs muối hạt hoặc sử dụng cùng ngải cứu để đắp lên vùng đau cũng rất hiệu quả.
Dùng thuốc Tây y
Dùng thuốc Tây y chữa thoát vị đĩa đệm mang lại hiệu quả nhanh chóng và tiện lợi khi sử dụng, đây là phương pháp chữa trị được ưu tiên áp dụng hiện nay. Các loại thuốc Tây thường được sử dụng để chữa bệnh phồng đĩa đệm là:
- Thuốc giảm đau không theo đơn kê: (Acetaminophen) được sử dụng cho những trường hợp đau vừa và nhẹ
- Thuốc chống viêm không steroid (Aspirin, naproxen, ibuprofen,…) với công dụng chính là giảm đau và chống viêm.
- Thuốc giảm đau gây nghiện: (Codein) Được kê đơn điều trị cho những trường hợp đau nhức với mức độ nghiêm trọng
- Thuốc giãn cơ: Thuốc có tác dụng kiểm soát tình trạng co thắt cơ và ngăn ngừa khởi phát cơn đau
- Tiêm cortisone: Thuốc được tiêm trực tiếp vào khu vực gần dây thần kinh cột sống nhằm mục đích giảm viêm sưng.
Dùng thuốc Tây y chữa bệnh tiềm ẩn nhiều tác dụng phụ không mong muốn, vì thế bạn cần phải cẩn thận khi sử dụng và tuyệt đối tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ. Không tự ý mua thuốc về dùng để tránh gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.
Vật lý trị liệu
Bên cạnh việc sử dụng thuốc Tây y trị bệnh theo đơn kê của bác sĩ, người bệnh cũng nên kết hợp vật lỹ trị liệu giúp khôi phục lại vị trí ban đầu của đĩa đệm và quá trình chữa trị nhanh chóng mang lại hiệu quả. Vật lý trị liệu sẽ có tác dụng giảm chèn ép lên các rễ thần kinh và giảm đau nhanh chóng. Đây là phương pháp trị bệnh được ưu tiên áp dụng hiện nay do hiệu quả mang lại khả quan và không gây hại đến sức khỏe. Dựa vào từng trường hợp mà bác sĩ chuyên khoa sẽ đưa ra phương án vật lý trị liệu thoát vị đĩa đệm phù hợp.
Ngoài ra, người bệnh cũng có thể tự tập luyện tại nhà một số bài tập có khả năng hỗ trợ điều trị bệnh như bài tập yoga tư thế cây cầu, bài tập kéo giãn từ gối đến ngực, bài tập hông,…
Phẫu thuật đĩa đệm
Được áp dụng trong trường hợp bệnh diễn tiến nghiêm trọng, can thiệp bằng thuốc và các biện pháp vật lý trị liệu không mang lại hiệu quả tốt, bệnh gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe, có nguy cơ biến chứng nguy hiểm sẽ được cân nhắc phẫu thuật.
Phẫu thuật về cơ bản sẽ loại bỏ được các nhân nhầy đĩa đệm đang chèn ép dây thần kinh nhưng không thể chắc chắn rằng bệnh sẽ không tái phát trở lại. Ngoài ra, trong quá trình phẫu thuật vẫn có thể sẽ xảy ra rủi ro, vậy nên người bệnh nên trao đổi kỹ càng với bác sĩ trước khi có ý định thực hiện.
Cách phòng ngừa phồng đĩa đệm – Chuyên gia tư vấn
Phòng ngừa bệnh phồng đĩa đệm bằng cách thay đổi lối sống, sinh hoạt hợp lý là điều mà lương y Đỗ Minh Tuấn nhấn mạnh. Chỉ với những lưu ý dưới đây bạn sẽ hạn chế tối đa nguy cơ mắc bệnh cũng như góp phần vào công tác chữa phồng lồi, thoát vị đĩa đệm cột sống hiệu quả.
- Sống lành mạnh, duy trì chế độ ăn uống, làm việc và nghỉ ngơi hợp lý.
- Duy trì cân nặng bình thường, tránh tăng cân đột ngột.
- Thường xuyên tập thể dục để cột sống vững chắc, linh hoạt. Các môn thể thao tốt cho sức khỏe xương khớp và đĩa đệm là bơi lội, đi bộ, đi xe đạp, yoga…
- Khi khiêng vác vật nặng, nên gập gối, thẳng lưng, bê vật gần người nhất.
- Không nên ngồi quá lâu, thỉnh thoảng phải đứng dậy đi lại và tập các bài tập nhẹ nhàng.
- Nên dùng ghế tựa thấp để kê chân khi đứng quá lâu, cứ 5 – 10 phút thay đổi chân đặt lên ghế một lần.
- Khi phát hiện cơn đau bất thường ở cột sống, người bệnh cần đến ngay cơ sở y tế, gặp bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán chính xác nguyên nhân và được điều trị kịp thời.
Trên đây là tổng hợp những thông tin cần biết về bệnh phồng đĩa đệm mà chúng tôi tổng hợp được bạn có thể tham khảo để hiểu rõ hơn. Đây là bệnh lý không quá nguy hiểm và có thể điều trị khỏi ngay từ sớm. Nếu thấy bản thân có dấu hiệu của bệnh, bạn nên đến cơ sở y tế uy tín tiến hành thăm khám để được hướng dẫn chữa trị đúng cách.
