Viêm Xoang Hàm Cấp: Nguyên Nhân, Triệu Chứng Và Cách Điều

Trong số các dạng viêm xoang, viêm xoang hàm cấp được cho là dạng phổ biến nhất. Các triệu chứng của bệnh như sổ mũi, nghẹt mũi, đau đầu… có thể xuất hiện trong thời gian ngắn, nhưng cũng có thể kéo dài dai dẳng gây khó khăn trong việc điều trị. Nhận biết rõ về bệnh viêm xoang hàm cấp sẽ giúp cho việc điều trị được diễn ra một cách dễ dàng hơn.

Tổng quan về bệnh viêm xoang hàm cấp

Bệnh viêm xoang hàm là một trong những loại thuộc căn bệnh viêm xoang, bênh xảy ra khi các xoang thuộc hệ thống xoang trước nằm ở vị trí ngay bên gò má và phía cánh mũi bị xoang.

Do cấu tạo của xoang hàm cấp có lỗ thông xoang với ngách mũi giữa vùng này qua lỗ bán nguyệt, lỗ thông được kết nối với ngách mũi, phía dưới được kết nối với răng và có liên quan với các răng hàm trên thế nên khi các răng này sâu sẽ ảnh hưởng tới xoang hàm.

Khi bệnh phát triển thành mủ và vỡ ra ở cuống răng, nang chân răng vào xoang thì hiện tượng này bệnh đã chuyển sang giai đoạn cấp tính. Viêm xoang hàm có liên quan mật thiết đến vấn đề răng miệng, nhưng không gây tổn thương về xương.

Ở giai đoạn này, biểu hiện phổ nhất là có cảm giác đau ở các xương gò má. Vì trong các xoang chứa đầy không khí, một khi bị viêm và sưng, các áp lực trong các xoang tăng lên sẽ gây ra cảm giác đau đớn. Tình trạng này sẽ trầm trọng hơn khi bạn cúi đầu hoặc vận động mạnh. Bên cạnh đó, các chất nhầy trong mũi sẽ từ từ bị đặc lại, khi xì mũi thấy chúng có màu vàng và có mùi hôi. Dịch nhầy tích tụ nhiều cũng sẽ khiến đường thở của bạn bị bít tắc, gây khó thở. Các triệu chứng của bệnh viêm xoang cấp tính sẽ kéo dài trong vòng 6 tuần, sau thời gian này bệnh sẽ chuyển sang giai đoạn mãn tính.

Nguyên nhân gây bệnh viêm xoang hàm cấp là do đâu?

Những nguyên nhân gây viêm xoang hàm cũng chính là các tác nhân gây viêm xoang nói chung. Người bệnh cần xác định rõ đâu là nguyên nhân gây bệnh, điều này góp phần quan trọng và kết quả điều trị và phòng tránh nguy cơ tái phát bệnh trong tương lai. Hiện nay các nghiên cứu đã thống kê những tác nhân chính gây ra bệnh viêm xoang, trong đó gồm có:

Vi khuẩn, nấm

Tình trạng viêm xoang hàm do vi khuẩn và nấm gây ra là phổ biến nhất. Khi xoang hàm bị các vi khuẩn và vi nấm từ môi trường xâm nhập, chúng bắt đầu di chuyển đến các hốc xoang và xoang hàm là một trong những xoang đầu tiên mà chúng đi qua. Trong đó những nhóm vi nấm thường gây ra viêm xoang bao gồm: vi khuẩn Hemophillus influenzae,trực khuẩn mủ xanh (P.aeruginosa), E.coli, Streptococcus pneumoniae, cầu khuẩn (tụ cầu và liên cầu),… Các vi khuẩn này thường phát sinh khi người bệnh vệ sinh răng miệng kém, do nguồn nước, đồ dùng vệ sinh cá nhân bẩn…

Cơ địa dị ứng

Các nghiên cứu đã nhận định tình trạng viêm xoang thường xảy ra ở những bệnh nhân có cơ địa dị ứng, viêm mũi dị ứng, viêm da,…tỷ lệ này cao hơn so với những người có thể trạng khỏe mạnh bình thường. Trong đó những xúc tác dị ứng có thể gây viêm xoang bao gồm bụi bẩn, mạt bụi, bồ hóng, mỹ phẩm, lông vật nuôi, nước hoa, phấn hoa… Những người có niêm mạc mũi nhạy cảm sẽ bị kích ứng trước các tác nhân này, từ đó gây ra viêm nhiễm, phù nề niêm mạc mũi. Những bệnh lý liên quan đến viêm nhiễm dây chuyền như viêm mũi dị ứng, viêm xoang thường xảy ra khi bệnh nhân bị kích ứng bởi những tác nhân trên.

Ảnh hưởng từ môi trường

Hiện nay tỷ lệ người mắc bệnh viêm xoang hàm càng nhiều, nguyên nhân một phần đến từ môi trường sống. Ô nhiễm môi trường, ô nhiễm trong không khí là nguyên nhân chính gây ra các bệnh lý về đường hô hấp. Không khí được lọc và đi vào cơ thể thông qua đường mũi, tuy nhiên với số lượng bụi siêu mịn ngày ngàng tăng hiện nay thì khả năng các hạt bụi này đi vào sâu trong đường hô hấp, đến các xoang hoàn toàn có thể xảy ra. Do đó môi trường là một trong những nguyên nhân gây viêm xoang chính mà người bệnh cần chủ động phòng tránh.

Do bệnh sâu răng

Ở những người bị sâu răng lâu năm mà không điều trị, vi khuẩn gây sâu răng có thể xâm nhập đến các xoang lân cận, đặc biệt là xoang hàm để gây ra bệnh viêm xoang. Xoang hàm nằm ngay bên trên răng hàm nên khi bị sâu răng, bệnh nhân có khả năng viêm xoang hàm trên rất cao. Vi khuẩn sâu răng có thể di chuyển rất nhanh và gây ra hiện tượng viêm xoang lan rộng đến các hàm khác.

Do sức đề kháng yếu

Bệnh viêm xoang cũng được xem là một triệu chứng rối loạn miễn dịch của cơ thể. Thông thường hệ miễn dịch có nhiệm vụ giải phóng các tế bào miễn dịch đẩy lùi các mầm bệnh xâm nhập từ bên ngoài. Tuy nhiên khi hàng rào miễn dịch bị suy yếu thì những xúc tác từ môi trường sẽ dễ dàng gây bệnh hơn. Đề kháng yếu sẽ tạo điều kiện cho các tác nhân gây bệnh xâm nhập và gây viêm xoang, cùng nhiều bệnh lý đường hô hấp khác.

Do biến chứng của bệnh đường hô hấp

Trong một số trường hợp, viêm xoang có bắt nguồn từ viêm mũi dị ứng. Khi mũi bị viêm, tuyến nhầy niêm mạc xoang mũi sẽ hoạt động quá mức, từ đó gây ra hiện tượng bít tắc và hình thành các ổ viêm nhiễm sâu trong xoang. Do đó những bệnh nhân bị viêm mũi dị ứng mãn tính có nguy cơ cao mắc bệnh viêm xoang.

Các triệu chứng thường gặp của bệnh

Những dấu hiệu viêm xoang hàm cấp dễ nhận biết thông qua các biểu hiện đặc trưng chỉ có ở viêm xoang. Tuy nhiên do viêm xoang hàm xảy ra ở vùng hốc xương hàm nên người bệnh có thể cảm nhận những cơn đau tê, ê buốt tại khu vực này. Trong đó bao gồm các triệu chứng như:

Sổ mũi: Tình trạng nước mũi ứ tắc trong xoang hàm xảy ra khi vi khuẩn xâm nhập và tạo thành các ổ mủ tụ. Tình trạng này khiến người bệnh chảy dịch mũi, sổ mũi liên tục. Nước mũi ở người bị viêm xoang có thể đặc và có màu đục, khó xì mũi hơn so với nước mũi bình thường.
Nghẹt mũi: Do đường ống mũi bị tắc nghẽn từ dịch mủ, dịch mũi nên tình trạng nghẹt mũi sẽ xảy ra. Người bệnh có thể bị khó thở, hoặc phải thở bằng miệng cho đến khi lượng dịch này được thông tắc hoàn toàn.
Đau hàm: Viêm xoang hàm gây ra các cơn đau nhức, ê buốt hàm từ mức nhẹ đến nghiêm trọng phụ thuộc vào diện tích ảnh hưởng, do các hốc ở xương hàm thông với xoang mũi nên người bệnh sẽ cảm nhận cơn đau ở hàm, trên má, hốc mũi, từ đó dẫn đến cơn đau nhức vùng mặt âm ỉ.
Không ngửi được mùi: Trong xoang hàm có nhiều dây thần kinh điều khiển khứu giác, vì thế tình trạng viêm nhiễm xảy ra có thể khiến các dây thần kinh này bị ảnh hưởng và bạn không thể ngửi được mùi. Điều này cũng có thể xảy ra tương tự với miệng của bạn nếu như dây thần kinh vị giác bị ảnh hưởng.
Đau răng: Khi xoang hàm bị viêm người bệnh có thể cảm nhận những cơn đau từ dữ dội đến âm ỉ tại vùng mặt, cơn đau có thể tiến triển đến hai bên má, hàm trên và hàm dưới đều bị ảnh hưởng.
Sốt cao: Dấu hiệu viêm xoang hàm kém đặc trưng này thường xảy ra trong những đợt tái phát cấp tính. Phản ứng của cơ thể trước tình trạng xoang hàm bị xâm nhập bởi vi khuẩn là những cơn sốt. Người bệnh có thể sốt cao và kéo dài trong 1 – 2 ngày sẽ tự khỏi.

Ai có nguy cơ mắc bệnh viêm xoang hàm cấp?

Thông thường, bất cứ ai cũng có thể mắc bệnh viêm xoang hàm. Tuy nhiên các trường hợp sau thường có nguy cơ mắc bệnh cao hơn những người khác:

Bị các vấn đề về răng miệng như sâu răng, nhiễm trùng răng… nhưng không được chữa trị sớm.
Đã từng hoặc đang bị các bệnh như viêm xoang hàm, viêm mũi dị ứng.
Làm tổn thương hoặc biến dạng cấu trúc tự nhiên của xoang hàm do phẫu thuật.
Đã từng phẫu thuật khoang miệng hoặc nhổ răng. Vì khi tiến hành những cuộc tiểu phẫu này, các bác sĩ có thể vô tình làm cho vùng xoang hàm bị tổn thương.

Mắc bệnh viêm xoang hàm cấp có thực sự nguy hiểm không?

Viêm xoang hàm có nguy hiểm không, có gây ra biến chứng gì không là thắc mắc của nhiều người. Bệnh viêm xoang hàm ở giai đoạn đầu sẽ không quá nguy hiểm và có thể dễ dàng xử lý được. Tuy nhiên, nếu bệnh không được chữa trị đúng cách, để kéo dài thì rất nhanh chuyển sang giai đoạn mạn tính, khiến việc chữa bệnh khó khăn hơn rất nhiều. Bên cạnh đó, lúc này người bệnh cũng dễ gặp phải các biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng đến sức khỏe cũng như cuộc sống.

Những biến chứng mà bệnh viêm xoang hàm gây ra có thể kể đến như:

Biến chứng về đường hô hấp: Tai, mũi, họng là 3 cơ quan liên quan đến nhau. Nếu không xử lý sớm viêm xoang thì có thể gây viêm nhiễm đến các cơ quan còn lại. Bệnh nhân có thể bị viêm họng mãn tính, viêm đường hô hấp, viêm tai giữa, viêm thanh quản.
Biến chứng về mắt: Xoang hàm nằm gần hốc mắt nên nếu bị viêm nhiễm xoang thì thị giác cũng bị ảnh hưởng. Các tác nhân có thẻ gây viêm dây thần kinh thị giác, viêm quanh hốc mắt, áp xe mí mắt, túi lệ….
Biến chứng về xương: Bệnh viêm xoang hàm kéo dài có thể khiến quá trình lưu thông máu tại những vị trí xung quanh xoang hàm vị ảnh hưởng. Người bệnh sẽ thấy đau nhức, tê mỏi ở xương gần xoang và có thể lan đến xương trán, xương đỉnh đầu…
Biến chứng nội sọ: Những vi khuẩn có thể tấn công vào nội sọ và gây viêm màng não, áp xe não, viêm tắc tĩnh mạch xương,… gây nguy hiểm đến tính mạng.

Chẩn đoán bệnh viêm xoang hàm cấp

Để xác định người bệnh có bị nhiễm trùng xoang hàm hay không, các bác sĩ sẽ dựa vào các tiền sử bệnh lý và triệu chứng của người bệnh đang gặp phải để chẩn đoán. Việc chẩn đoán viêm xoang cấp tính do vi khuẩn được tiến hành dựa trên các biểu hiện như sau:

Các triệu chứng bệnh kéo dài trên 7 ngày.
Có mủ màu vàng hoặc màu xanh lá cây chảy ra từ mũi.
Đau vùng mặt, đau đầu.
Nghẹt mũi.

Ngoài ra, để xác định được mức độ bệnh nặng hay nhẹ và khoanh vùng được tình trạng viêm nhiễm, bác sĩ sẽ chỉ định bạn chụp cắt lớp (CT). Nếu bệnh đã chuyển sang mãn tính, bạn có thể sẽ được xét nghiệm dị ứng để kiểm tra xem các yếu tố dị ứng có gây ra chứng viêm xoang hàm hay không.

Các phương pháp điều trị viêm xoang hàm

Viêm xoang hàm nếu như được phát hiện và điều trị sớm sẽ tránh được nguy cơ mắc các biến chứng nghiêm trọng, đồng thời tạo điều kiện cho việc chữa trị được diễn ra một cách dễ dàng.

Sử dụng thuốc Tây

Phương pháp chữa bệnh phổ biến nhất đó là dùng thuốc Tây y. Trong đó, nhóm thuốc kháng sinh, thuốc chống dị ứng, thuốc giảm đau được chỉ định dùng nhiều, tùy theo từng đối tượng.

Tốt nhất là bạn nên đi khám và tham khảo ý kiến của các chuyên gia, bác sĩ để được kê đơn thuốc phù hợp và hướng dẫn cách dùng đúng nhất.

Khi dùng nhóm thuốc này có một số lưu ý bạn cần nhớ như sau:

Có thể kết hợp dùng thuốc kháng sinh và thuốc co mạch để giải quyết tình trạng tắc mũi và kiểm soát ổ viêm. Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể chỉ định bệnh nhân dùng thuốc có chứa Menthol để giảm kích ứng.
Nếu viêm xoang hàm không thể xử lý bằng thuốc thông thường thì sẽ dùng phương pháp súc rửa xoang bằng áp lực âm để hút dịch mủ bị tắc trong khoang hàm.
Với những bệnh nhân bị viêm xoang hàm do vấn đề răng lợi thì cần trị bệnh này trước rồi mới chuyển hướng sang trị viêm xoang.

Phẫu thuật chữa bệnh

Mổ xoang hàm là giải pháp có hiệu quả điều trị tốt nhưng cũng kèm theo nhiều rủi ro nếu bác sĩ chưa có nhiều kinh nghiệm và tay nghề.

Phương pháp này sẽ chỉ định cho những đối tượng và trường hợp sau đây:

Bệnh nhân không đáp ứng chữa bệnh nội khoa, viêm xoang có nguy cơ tiến triển thành mạn tính.
Bệnh nhân bị polyp mũi lớn, lệch vách ngăn mũi và có những tổn thương quanh khu vực này.
Viêm xoang hàm gây chèn ép dây thần kinh, ảnh hưởng đến thị giác và nguy cơ bị viêm màng não.

Chữa bệnh bằng Đông y

Bệnh viêm xoang hàm có thể chữa trị bằng Y học cổ truyền nếu như bạn ngại việc dùng thuốc Tây y gặp tác dụng phụ. Đông y dùng các thảo dược tự nhiên để chữa bệnh nên an toàn, không gây kích ứng, phù hợp với nhiều đối tượng khác nhau. Đặc biệt, thuốc Đông y có thể giúp trị bệnh từ gốc, ngăn ngừa viêm xoang tái nhiễm.

Bài thuốc Lý thực nhiệt

Thảo dược: Tân di, sơn chi, hoàng cầm, tri mẫu, thạch cao, mạch môn, bách hợp, cam thảo, thăng ma.
Cách thực hiện: Sắc thuốc cùng 3 bát nước, đun đến khi cạn còn 1 bát thì tắt bếp và dùng để uống trong ngày.

Bài thuốc Tân chỉ thấu khiếu

Nguyên liệu: Tân di hương, hương bạch chỉ, tô bạc hà, hoàng bá.
Cách thực hiện: Sắc thuốc cùng nước trong 2 lần, trộn 2 lần thuốc với nhau và dùng uống mỗi ngày 2 lần.

Các mẹo dân gian chữa bệnh

Ngoài 3 cách trên, sử dụng mẹo dân gian chữa viêm xoang cũng là phương pháp được nhiều người áp dụng. Các chuyên gia khuyên rằng cách này chỉ nên thực hiện khi bệnh viêm xoang hàm ở thể nhẹ và chưa có quá nhiều triệu chứng nguy hiểm.

Các mẹo đơn giản người bệnh có thể áp dụng bao gồm:

Dùng hoa ngũ sắc: Sử dụng hoa ngũ sắc chữa viêm xoang đã được áp dụng từ lâu và cho thấy được hiệu quả. Bạn hãy rửa sạch hoa, sau đó đun cùng nước sôi trong 30 phút. Dùng nước này để xông mũi khoảng 10 phút sẽ giúp triệu chứng bệnh giảm dần.
Tinh dầu bạch đàn: Tinh dầu bạch đàn có thể trị viêm mũi, viêm xoang rất tốt. Bạn hãy nhỏ vài giọt tinh dầu vào bát nước sôi sau đó dùng để xông mũi mỗi ngày.
Sử dụng tỏi: Tỏi có chứa lượng kháng sinh khá lớn nên có thể dùng để chữa viêm xoang hàm thể nhẹ. Bạn hãy đập dập tỏi và pha cùng nước nóng, sau đó lấy tăm bông nhét vào mũi 15 phút ở mỗi bên. Kết quả bạn sẽ thấy mũi thông thoáng, xoang hàm cũng khỏe mạnh hơn.

Cách phòng ngừa bệnh viêm xoang hàm

Viêm xoang hàm rất dễ tái phát trở lại dù trước đó bạn đã từng mắc bệnh. Chính vì thế việc duy trì lối sống lành mạnh, khoa học để phòng tránh bệnh là rất cần thiết. Dưới đây là một số biện pháp ngăn ngừa viêm xoang tái nhiễm được chuyên gia của chúng tôi tư vấn đến bạn đọc:

Bảo vệ xoang hàm bằng cách đeo khẩu trang khi ra ngoài, hạn chế đến những nơi đông người.
Vệ sinh môi trường sống sạch sẽ, không để bị ô nhiễm hay có quá nhiều bụi bẩn.
Uống đủ nước mỗi ngày để làm loãng dịch nhầy gây tắc nghẽn ở trong đường mũi.
Không uống nước lạnh hay cafe, bia rượu, những đồ uống có cồn, chứa chất kích thích.
Không nên làm việc trong môi trường khô và lạnh, nếu cần thiết hãy trang bị thêm máy tạo độ ẩm để tránh làm xoang bị khô, bong tróc.
Rửa mũi bằng nước muối sinh lý mỗi ngày để loại bỏ vi khuẩn, nên dùng thêm tăm bông để làm sạch khoang mũi.
Giữ ấm cơ thể vào mùa lạnh, chú ý sức khỏe vào những đợt giao mùa hoặc có dịch bệnh, che chắn vùng cổ họng, mũi thật cẩn thận.
Bạn cũng nên tránh xa những tác nhân xấu gây dị ứng bên ngoài môi trường như phấn hoa, lông mèo, lông chó, bụi bẩn,….
Bổ sung rau xanh, hoa quả, ăn nhiều nhóm chất khác nhau để cân bằng dinh dưỡng, tăng sức đề kháng cho cơ thể, ngăn các tác nhân xấu xâm nhập.
Tập thể dục mỗi ngày và có lối sống khoa học cũng là một cách giúp phòng bệnh viêm xoang hàm hiệu quả.
Nên chủ động khám chữa khi thấy triệu chứng bệnh, không nên chủ quan vì có thể khiến bệnh nặng hơn và việc điều trị gặp nhiều khó khăn.

Viêm xoang hàm là bệnh lý về đường hô hấp khá phổ biến hiện nay. Việc chủ quan trong phòng tránh cũng như điều trị có thể khiến bệnh nặng hơn và khó kiểm soát. Do đó, bạn cần chú ý đến sức khỏe nhiều hơn, chủ động thăm khám và tuân thủ theo đúng hướng dẫn chữa trị để nhanh chóng đẩy lùi bệnh cũng như giữ cơ thể luôn khỏe mạnh.