Uống Thuốc Ngủ Có Hại Không? [Thông Tin Hữu Ích]

Thay vì thay đổi thói quen hàng ngày, bổ sung dưỡng chất cải thiện chất lượng giấc ngủ, nhiều người đã tự ý sử dụng thuốc ngủ để giải quyết tạm thời tình trạng mất ngủ, ngủ không sâu giấc. Vậy uống thuốc ngủ có phải là cách an toàn và hiệu quả để chữa mất ngủ không? Bạn đọc cùng tham khảo thông tin dưới đây để biết thêm chi tiết.

Tìm hiểu về thuốc ngủ

Thuốc ngủ là loại thuốc thần kinh có chức năng chính là gây ngủ, được sử dụng trong điều trị mất ngủ hoặc gây mê phẫu thuật.

Trên thị trường hiện nay có đa dạng thuốc ngủ khác nhau nhưng hầu hết những loại thuốc này đều tác động lên hệ thống thần kinh thông qua chất dẫn truyền thần kinh có tên khoa học là acid gamma – aminobutyric (viết tắt là GABA), nhằm tạo cảm giác thư giãn, gây mê, giảm đau…

Tác dụng của thuốc ngủ

Như chính tên gọi của nó, thuốc ngủ có tác dụng chính là hỗ trợ cải thiện tình trạng mất ngủ, thiếu ngủ, giúp người dùng chìm vào giấc ngủ sâu. Ngoài ra, thuốc điều trị mất ngủ còn có tác dụng ổn định tâm lý, trấn an thần kinh, giảm căng thẳng, giảm mệt mỏi và uể oải khi thức dậy.

Các loại thuốc ngủ phổ biến nhất hiện nay

Hiện nay, có rất nhiều các loại thuốc ngủ khác nhau, tuy nhiên phổ biến hơn cả là những loại dưới đây:

Thuốc chống trầm cảm: thường được sử dụng điều trị mất ngủ do trầm cảm, lo âu, có thể giúp cải thiện giấc ngủ sau 2 – 4 tuần. Mặc dù thuốc chống trầm cảm ít nguy cơ gây nghiện nhưng để đảm bảo an toàn cho sức khỏe, người bệnh phải dùng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ chuyên khoa vì chúng tiềm ẩn tác dụng phụ.

Benzodiazepines: là nhóm thuốc an thần, thường được chỉ định điều trị các vấn đề về mất ngủ như mộng du, sợ hãi vào ban đêm. Thuốc điều trị mất ngủ trong nhóm thường bao gồm temazepam, triazolam,… Những loại thuốc này khi sử dụng lâu ngày có thể gây “nghiện” , do đó, nó được khuyến cáo sử dụng trong thời gian ngắn.

Doxepine (Silenor): Thường được chỉ định sử dụng cho những người trầm cảm khó ngủ. Silenor có thể giúp duy trì giấc ngủ bằng cách ngăn chặn các thụ thể histamin. Không dùng thuốc này trừ khi bạn có thể ngủ đủ 7 hoặc 8 giờ.

Eszopiclone (Lunesta): Có thể giúp người bệnh đi vào giấc ngủ nhanh chóng, không dùng thuốc khi người bệnh có thể ngủ đủ giấc, vì có thể gây ra cảm giác khó chịu. Liều khởi đầu Lunesta theo khuyến cáo của FDA (Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ) là không quá 1 miligam.

Lemborexant (Dayvigo): Thường được chỉ định cho người bệnh khó ngủ và ngủ không sâu giấc. Cơ chế hoạt động của Lemborexant là ngăn chặn sự gắn kết của orexin vào thụ thể, do đó duy trì chu kỳ thức ngủ, giúp ngủ sớm và ngăn sự tỉnh giấc giữa chừng.

Ramelteon (Rozerem): Thường được kê đơn cho người bệnh khó đi vào giấc ngủ, có thể được sử dụng lâu dài, ít gây tác dụng phụ, phụ thuộc thuốc khi sử dụng theo chỉ định của bác sĩ.

Suvorexant (Belsomra): Đây là một loại thuốc theo toa đã được FDA cho phép sử dụng điều trị mất ngủ trong trường hợp không thể đi vào giấc ngủ hoặc không thể ngủ được. Nó hoạt động bằng cách ngăn chặn một loại hormone thúc đẩy sự tỉnh táo và gây mất ngủ. Tác dụng phụ phổ biến nhất của loại thuốc này là gây buồn ngủ vào ngày hôm sau.

Zolpidem (Ambien, Edluar, Intermezzo): đây là một loại thuốc ngủ mạnh có thể giúp người bệnh đi vào giấc ngủ, nhưng một số trường hợp có thể thức dậy vào nửa đêm. Theo khuyến cáo của FDA, sau khi dùng Ambien CR, người bệnh không nên lái xe hoặc làm công việc yêu cầu phải tỉnh táo vào ngày hôm sau vì nó sẽ lưu lại trong cơ thể một thời gian dài. Hiện nay, FDA đã phê duyệt một loại thuốc ngủ dạng xịt hoặc uống theo toa có tên Zolpimist, có chứa zolpidem, để điều trị chứng mất ngủ trong thời gian ngắn.

Thuốc kháng histamin: là thuốc chống dị ứng, có thể bán mà không cần kê đơn. Tuy nhiên, nó có thể gây buồn ngủ vào ban ngày và một số tác dụng phụ khác như khô miệng, chóng mặt,…

Lưu ý: Việc sử dụng thuốc chữa mất ngủ trên cần phải tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa. Người bệnh không nên tự ý dùng thuốc, dùng lại đơn thuốc cũ hay sử dụng đơn thuốc của người khác để tránh những hậu quả không mong muốn.

Khi nào thì cần thuốc ngủ?

Hầu hết ai trong chúng ta cũng ít nhất một vài lần mất ngủ, do stress hoặc bị tác động bởi các yếu tố bên ngoài… đây là hiện tượng bình thường, không cần phải lo lắng. Nhưng một khi bị mất ngủ kéo dài, sức khỏe suy giảm, đời sống, công việc bị ảnh hưởng nghiêm trọng… thì hãy chủ động đến gặp bác sĩ chuyên khoa thăm khám, xác định nguyên nhân mất ngủ về đêm, từ đó có hướng khắc phục sớm nhất.

Dưới đây là một số trường hợp có thể sử dụng thuốc trị mất ngủ để gia tăng chất lượng giấc ngủ:

Người bệnh mắc các vấn đề về thần kinh, người hay lo âu, trầm cảm hay bị kích động.
Người hay mệt mỏi, căng thẳng dẫn đến mất ngủ, khó ngủ, ngủ không sâu giấc hoặc dễ bị đánh thức bởi những tác động nhỏ.
Bị rối loạn đồng hồ sinh học, thời gian ăn – ngủ – nghỉ bất thường.
Bị mất ngủ kéo dài, khó chìm sâu vào giấc ngủ, ngủ dậy hay có cảm giác mệt mỏi, uể oải, đau nhức cơ thể.

Tác hại của thuốc ngủ

Thuốc ngủ là giải pháp giúp làm giảm nhanh triệu chứng mất ngủ, giúp nâng cao chất lượng giấc ngủ và làm giảm tình trạng mệt mỏi. Tuy nhiên, tùy từng loại, đối tượng sử dụng mà thuốc có thể gây ra rất nhiều tác hại không mong muốn như:

Tác dụng phụ của thuốc ngủ

Gây đau đầu, chóng mặt, có thể dẫn đến té ngã.
Ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa như gây buồn nôn, tiêu chảy.
Gây buồn ngủ kéo dài.
Phản ứng dị ứng nghiêm trọng
Thiếu tỉnh táo, không tập trung, suy giảm trí nhớ.
Khô miệng, buồn nôn
Nhịp tim không đều
Tăng cân
Táo bón

Tác dụng phụ của thuốc ngủ đối với người cao tuổi

Theo các chuyên gia, người cao tuổi, từ 65 tuổi trở lên không nên sử dụng thuốc, vì có thể lưu lại trong cơ thể khá lâu, đồng thời gây ra các vấn đề:

Buồn ngủ kéo dài cả ngày sau khi sử dụng thuốc
Gây lú lẫn và các vấn đề về trí nhớ
Té ngã
Khô miệng, táo bón, bí tiểu

Tác hại khi lạm dụng thuốc ngủ

Nhiều người thường hay thắc mắc “Uống nhiều thuốc ngủ có bị gì không?”. Khi lạm dụng thuốc ngủ thường xuyên, người bệnh có thể đối mặt với các vấn đề sau:

Nhờn thuốc (lờn thuốc): Thuốc an thần tác động đến não và gây ra cảm giác buồn ngủ trong thời gian nhất định. Vì vậy, nhiều người đã tự ý sử dụng thuốc trị mất ngủ như “một cách để ru ngủ cơ thể” bất chấp những hiểm họa cho khi lạm dụng thuốc. Thói quen lạm dụng không chỉ gây hại cho hệ thống thần kinh mà còn làm nhờn thuốc. Thực tế cho thấy, khi bắt đầu dùng thuốc, người uống chỉ cần 1 viên là có thể đi vào giấc ngủ. Nhưng sau đó, họ phải tăng liều lên 2-3 viên/lần mới có tác dụng.

Nghiện thuốc: Uống thuốc ngủ trong thời gian dài và không thể bỏ thuốc là dấu hiệu của việc nghiện. Tình trạng này thường gặp ở người tự ý sử dụng mà không có chỉ định của bác sĩ. Khi giảm liều hoặc thay đổi thuốc, cơ thể phản ứng bằng các biểu hiện lạ như lo âu, tim đập nhanh, cảm giác thèm thuốc, nảy sinh ý nghĩ tự sát… Đây là những dấu hiệu của hội chứng cai thuốc ngủ/ thuốc an thần.

Gây rối loạn chức năng hoạt động của não bộ: Trong khi thuốc ngủ được cho là hết tác dụng sau 8 giờ, tình trạng buồn ngủ có thể kéo dài lâu hơn nếu bạn dùng liều cao. Bên cạnh đó, người bệnh dùng thuốc quá liều sẽ làm ức chế hệ thần kinh trung ương và gây ra những rối loạn bên trong não bộ. Nghiên cứu được công bố tại ĐH Y khoa Washington (Mỹ) cho thấy, việc lạm dụng sẽ tăng cao nguy cơ làm suy giảm trí nhớ, dễ mắc các chứng sa sút trí trí tuệ (Alzheimer)…

Ảnh hưởng hô hấp, tim mạch: Uống thuốc ngủ có hại cho cơ thể vì có thể cản trở việc thở bình thường và có thể gây nguy hiểm đến một số người mắc bệnh mãn tính như suyễn, khí phế thũng, tắc nghẽn mãn tính ở phổi…

Ngoài ra, thuốc ngủ cũng gây ra phản ứng dị ứng, vì vậy khi gặp những triệu chứng bất thường này, bạn nên đến gặp bác sĩ để khắc phục kịp thời như nhìn mờ, tức ngực, khó thở hoặc khó nuốt, sưng mắt – mặt – mũi – họng…

Cách sử dụng thuốc ngủ an toàn

Hầu hết các loại thuốc ngủ kê đơn, thuốc chống trầm cảm đều có thể gây ra những tác dụng phụ không mong muốn, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe khi sử dụng không đúng cách, quá liều… Do đó, để đảm bảo an toàn cho sức khỏe, phòng tránh những rủi ro có thể xảy ra, người bệnh nên lưu ý đến những vấn đề sau khi sử dụng:

Thăm khám với bác sĩ chuyên khoa: Trước khi sử dụng, người bệnh nên đến cơ sở y tế có chuyên khoa thần kinh để thăm khám, tìm ra nguyên nhân gây mất ngủ, từ đó có chỉ định phù hợp. Trong trường hợp sử dụng trong thời gian dài, nên thăm khám thường xuyên với bác sĩ chuyên khoa.
Đọc hướng dẫn sử dụng thuốc: Điều này giúp bạn nắm rõ thời gian, cách sử dụng cũng như các tác dụng phụ tiềm ẩn của thuốc. Nếu bạn có thắc mắc, trao đổi trực tiếp với dược sĩ hoặc bác sĩ để rõ hơn.
Không uống khi chưa đi ngủ: Thuốc ngủ có thể làm giảm khả năng nhận thức, tăng nguy cơ mắc các tình huống nguy hiểm sau khi uống. Do đó, bạn nên tuân thủ dặn dò của bác sĩ: mỗi loại có thời gian tác động khác nhau, tùy điều này mà sắp xếp các công việc buổi tối với giờ uống thuốc phù hợp.
Quan sát tác dụng phụ: Sau khi uống thuốc, nếu bạn cảm thấy buồn ngủ, chóng mặt vào ban ngày hoặc gặp bất kỳ tác dụng phụ nghiêm trọng khác, hãy trao đổi với bác sĩ để điều chỉnh lại liều dùng hoặc dừng thuốc. Ngoài ra, bạn không nên uống một viên thuốc ngủ mới nào vào đêm trước khi có một cuộc hẹn hoặc sự kiện quan trọng, vì không biết thuốc mới sẽ ảnh hưởng đến cơ thể như thế nào vào ngày hôm sau.
Tránh uống rượu: Tuyệt đối không uống rượu chung với thuốc ngủ, vì nó có thể gây tương tác thuốc. Ngay cả một lượng nhỏ của rượu cũng có thể khiến bạn cảm thấy chóng mặt, lẫn lộn, nặng hơn có thể gây khó thở, ngất xỉu.

Uống thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ: Một số thuốc ngủ theo toa chỉ được sử dụng trong thời gian ngắn với một liều lượng nhất định. Do đó, bạn cần dùng thuốc theo đúng quy định của bác sĩ, không tự ý kết hợp, tăng liều…
Ngưng thuốc cẩn thận: Khi bạn đã sẵn sàng ngưng dùng thuốc, hãy làm theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc chỉ dẫn trên nhãn. Vì một số loại thuốc không thể ngừng đột ngột. Ngoài ra, một vài ngày sau khi ngừng thuốc bạn có cũng thể bị mất ngủ ngắn hạn.

Thuốc ngủ được dùng để có thể cải thiện tình trạng giấc ngủ của người bệnh nhưng không điều trị nguyên nhân. Ngoài ra, nếu dùng nhiều sẽ gây ra tình trạng lạm dụng thuốc cùng nhiều tác động có hại mà thuốc có thể gây ra. Hãy luôn theo dõi tình trạng của chính mình, nếu có bất cứ tình trạng nào bất thường xảy ra gọi ngay cho bác sĩ để được hỗ trợ và xử trí kịp thời!