Thuốc sinh học là một phương pháp điều trị viêm khớp dạng thấp thông qua tiêm hoặc truyền trực tiếp vào tĩnh mạch. Các thuốc này hoạt động bằng cách ngăn chặn sự tấn công của các tế bào miễn dịch lên mô khớp. Tuy nhiên, thuốc sinh học chỉ được khuyến nghị sử dụng cho những trường hợp mà các loại thuốc thông thường không hiệu quả.
Cách thức hoạt động của thuốc sinh học trong điều trị viêm khớp dạng thấp
Viêm khớp dạng thấp là một bệnh gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng cơ khớp và có thể gây phá hủy sụn và xương, dẫn đến biến dạng khớp. Điều trị sớm và chẩn đoán đúng giúp hạn chế tổn thương sụn nặng. Tuy nhiên, bệnh thường cần được điều trị suốt đời và việc sử dụng thuốc một cách tự ý hoặc không đúng cách có thể làm tăng tình trạng phá hủy sụn và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.
Trong điều trị viêm khớp dạng thấp, thuốc sinh học được sử dụng để tác động lên các chất gây viêm tiền viêm như cytokine và các tế bào lymphocyte B và T. Thuốc có thể được dùng qua đường uống, tiêm dưới da hoặc tiêm tĩnh mạch. Chúng nhằm ngăn chặn quá trình phát triển và phá hủy màng hoạt dịch và sụn khớp bằng cách ảnh hưởng đến các tế bào này.
Một số thuốc sinh học thường gặp được dùng trong viêm khớp dạng thấp được FDA (Cục quản lý Thực phẩn và Dược phẩm Hoa Kỳ) phê duyệt bao gồm:
- Thuốc ức chế tế bào B: Rituximab (MabThera)
- Thuốc ức chế yếu tố chống hoại tử khối u (TNF – α): Infliximab (Remicade), Adalimumab (Humira), Golimumab (Simponi), Etanercept (Enbrel), Certolizumab (Cimzia)
- Thuốc ức chế Interleukin 6: Tocilizumab (Actemra)
Ai nên sử dụng phương pháp điều trị sinh học viêm khớp dạng thấp
Những người phù hợp với phương pháp dùng thuốc sinh học để điều trị viêm khớp dạng thấp là:
- Những người có phản ứng không mong muốn với các loại thuốc trị viêm khớp dạng thấp tác dụng chậm.
- Các phương pháp điều trị khác không đem lại kết quả như mong đợi hoặc không giúp cải thiện tình trạng bệnh.
- Không sử dụng cho những bệnh nhân bị đa xơ cứng, suy tim sung huyết có triệu chứng hoặc tiền sử ung thư hạch,…
- Nếu người bệnh viêm khớp dạng thấp từ mức độ trung bình đến nặng, có thể hỏi ý kiến bác sĩ về việc sử dụng thuốc sinh học.
Thuốc sinh học được đưa vào cơ thể qua đường tiêm hoặc truyền tĩnh mạch. Trong bệnh lý viêm khớp dạng thấp, thuốc sinh học có vai trò quan trọng khi giúp ngăn ngừa biến chứng như teo cơ, dính khớp, biến dạng khớp hay tàn phế.
Có thể kết hợp với một số thuốc khác như methotrexate để điều trị phối hợp. Một số phương pháp điều trị hỗ trợ khác như: phục hồi chức năng nhằm giúp cải thiện tình trạng cứng và chống dính khớp, phẫu thuật chỉnh hình khớp hay thay khớp nhân tạo để phục hồi chức năng vận động…
Top 4 thuốc sinh học điều trị viêm khớp dạng thấp
Trong điều trị viêm khớp dạng thấp, thuốc sinh học được sử dụng dưới dạng tiêm hoặc truyền trực tiếp nên có tác dụng nhanh hơn thuốc uống. Dưới đây là danh sách 4 loại thuốc sinh học trong điều trị viêm khớp dạng thấp thường được bác sĩ kê đơn.
Thuốc sinh học điều trị viêm khớp dạng thấp Abatacept
Thuốc sinh học điều trị viêm khớp dạng thấp Abatacept là một protein dung hợp sản xuất bằng công nghệ DNA thường được sử dụng phối hợp với methotrexat. Thuốc được bào chế dạng dung dịch, đóng gói trong bơm tiêm, có màu trong suốt.
- Công dụng: Abatacept tác động làm bất hoạt các bạch cầu đa nhân trung tính gây viêm ổ khớp. Nhờ đó cải thiện nhanh chóng tình trạng đau nhức và làm chậm quá trình phát triển của bệnh.
- Liều dùng: Người có cân nặng dưới 60kg dùng 500mg/ngày, người trên 60kg dùng 750mg/ngày, người trên 100kg dùng 1000mg/ngày.
- Tác dụng phụ: Đau đầu, nhiễm trùng hô hấp, buồn nôn.
- Đối tượng chống chỉ định: Người quá mẫn cảm với thành phần của Abatacept. Phụ nữ có thai, đang cho con bú, trẻ em, người trên 65 tuổi cần thận trọng.
Rituximab
Thuốc Rituximab tham gia vào quá trình phá hủy các lympho B gây rối loạn hoạt động miễn dịch của cơ thể. Sản phẩm thường được chỉ định cho các bệnh nhân bị bạch cầu mạn dòng lympho, thải ghép, bệnh tự miễn như viêm khớp dạng thấp.
- Công dụng: Khoanh vùng tổn thương, điều trị tại chỗ và loại bỏ các tế bào miễn dịch hoạt động rối loạn. Nhanh chóng làm giảm các triệu chứng của bệnh.
- Tác dụng phụ: Tăng huyết áp, nổi mẩn ngứa toàn thân, phù mạch. Một số trường hợp có thể bị sốt, buồn nôn, ỉa chảy…
- Đối tượng chống chỉ định: Không dùng thuốc Rituximab cho người bị nhiễm khuẩn, nấm, virus dạng nặng. Ngoài ra, cần thận trọng khi dùng điều trị cho phụ nữ có thai hoặc cho con bú.
Anakinra
Anakinra là một loại thuốc sinh học được sử dụng cho cả viêm khớp dạng thấp cấp tính và mãn tính. Được cung cấp dưới dạng protein nhân tạo và có sẵn dạng bơm tiêm, Anakinra rất tiện lợi trong việc sử dụng và mang lại hiệu quả điều trị cao.
Công dụng của Anakinra là ngăn chặn quá trình hình thành và ức chế hoạt động của cytokine interleukin 1, một tác nhân gây ra phản ứng viêm trong các khớp, góp phần vào viêm khớp dạng thấp.
Tuy nhiên, khi sử dụng Anakinra, người dùng có thể gặp một số tác dụng phụ như khó thở, ho, đau họng, sốt và mệt mỏi. Do đó, cần đề phòng khi sử dụng thuốc này, đặc biệt đối với phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú, người già và trẻ em.
Lưu ý: Thông tin này chỉ mang tính chất tham khảo. Trước khi sử dụng Anakinra hoặc bất kỳ loại thuốc nào khác, hãy tham khảo ý kiến và hướng dẫn của bác sĩ hoặc nhà chuyên môn.
Golimumab
Thêm một loại thuốc chữa viêm khớp dạng thấp khác được các bác sĩ sử dụng là Golimumab. Đây là thuốc điều trị miễn dịch bằng cách ức chế anti-cytokine therapy. Golimumab thường được sử dụng để điều trị viêm khớp vảy nến, viêm cột sống dính khớp, viêm khớp dạng thấp.
- Công dụng: Làm giảm sưng đau, giảm phản ứng viêm cấp tính, ngăn cản và hạn chế quá trình phát triển của bệnh.
- Tác dụng phụ: Nhiễm trùng đường hô hấp, phản ứng tại vị trí viêm.
- Đối tượng chống chỉ định: Người bị bệnh lao, nhiễm khuẩn huyết, suy tim nặng.
Một số lưu ý khi sử dụng thuốc sinh học chữa viêm khớp dạng thấp
Hiệu quả của thuốc sinh học trị viêm khớp còn tùy thuộc vào cơ địa và tình trạng cụ thể của từng bệnh nhân.
Để đảm bảo an toàn và tăng cường hiệu quả trong quá trình điều trị, người bệnh cần lưu ý những điều sau:
- Không tự ý sử dụng các loại thuốc sinh học, mà phải sử dụng theo chỉ định và hướng dẫn của bác sĩ.
- Thuốc sinh học có tác dụng chậm, vì vậy người bệnh cần duy trì liều dùng trong thời gian từ 3 đến 6 tháng. Nếu không có sự cải thiện, cần thay đổi loại thuốc hoặc kết hợp với các phương pháp khác, nhưng trước khi thay đổi cần tham khảo ý kiến chuyên môn từ bác sĩ tư vấn.
- Cần duy trì cân bằng dinh dưỡng và áp dụng thói quen sinh hoạt khoa học. Bổ sung các thực phẩm có lợi cho xương khớp và tránh sử dụng các món ăn có khả năng gây viêm.
- Trong quá trình điều trị bằng thuốc sinh học, nếu có bất kỳ biểu hiện không bình thường nào, người bệnh cần thông báo ngay cho bác sĩ điều trị để có phương án xử lý kịp thời.
Đây là các loại thuốc sinh học phổ biến được sử dụng trong phác đồ điều trị viêm khớp dạng thấp. Tuy nhiên, người bệnh cần lưu ý đúng liều lượng và tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa để đảm bảo an toàn và tránh sử dụng thuốc cho những đối tượng không được khuyến nghị.
