Đau lưng mệt mỏi là những triệu chứng bất thường của cơ thể, cảnh báo một số vấn đề sức khỏe hoặc bệnh lý đáng lo ngại nào đó. Tình trạng này khiến người bệnh rơi vào trạng thái mệt mỏi kéo dài, mất ăn mất ngủ, suy nhược cơ thể và ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe, chất lượng cuộc sống. Tìm hiểu kỹ hơn về tính chất của hiện tượng này để việc điều trị dễ dàng hơn.
Đau lưng mệt mỏi là dấu hiệu của bệnh gì?
Đau lưng mệt mỏi là tình trạng thường gặp nhưng lại làm ảnh hưởng đến công việc và cuộc sống sinh hoạt hàng ngày của người bệnh.
Nếu thường xuyên gặp phải những cơn đau lưng mệt mỏi kéo dài, bạn đọc cần đến gặp bác sĩ vì có thể đây là dấu hiệu cảnh báo những bệnh lý nguy hiểm.
Chấn thương
Các chấn thương do tai nạn giao thông, tai nạn lao động tác động trực tiếp lên cột sống là nguyên nhân trực tiếp gây ra cảm giác đau.
Trường hợp nhẹ, người bệnh chỉ cảm nhận cơn đau ở phần mô mềm. Tuy nhiên, nếu tình trạng nặng, các đốt sống lưng sẽ bị tổn thương làm biến dạng cột sống hoặc chèn ép lên dây thần kinh gây đau lưng dữ dội.
Tính chất công việc
Những đối tượng thường xuyên làm các công việc nặng nhọc, đứng lên ngồi xuống liên tục hay ngồi quá lâu cũng có thể gây ra đau lưng. Để cải thiện tình trạng này, bạn đọc cần thay đổi tư thế làm việc và hạn chế mang vác vật nặng.
Đau thần kinh tọa
Những cơn đau thần kinh tọa có thể xuất hiện một cách từ từ hoặc đột ngột với tính chất dữ dội hoặc âm ỉ khác nhau. Tuy nhiên, chúng đều mang lại khó khăn cho người bệnh trong quá trình vận động hàng ngày.
Bệnh có thể diễn biến nặng gây rối loạn giao cảm, tiểu tiện, đại tiện mất tự chủ, thậm chí là khiến bệnh nhân mất đi khả năng vận động nếu không được kiểm soát kịp thời.
Thoái hóa đốt sống lưng
Thoái hoá đốt sống lưng thường gặp ở người cao tuổi do tình trạng lão hóa tự nhiên, nhưng hiện nay bệnh đang có xu hướng trẻ hóa. Thoái hóa đốt sống lưng không được chữa trị có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm.
Tuổi càng cao, các chấn thương càng khó hồi phục, chỉ cần có một tổn thương nhỏ cũng làm tăng nguy cơ thoái hóa, dẫn đến các bệnh lý xương khớp khác.
Viêm cột sống
Viêm cột sống là một dạng bệnh lý xương khớp tự miễn, xảy ra khi hệ miễn dịch của cơ thể hiểu nhầm và tấn công vào các mô, tế bào khỏe mạnh. Viêm cột sống làm ảnh hưởng lớn đến sụn và các xương dưới sụn, khiến người bệnh đau lưng, mệt mỏi và khó khăn mỗi khi cử động.
Thậm chí, trong trường hợp nghiêm trọng, các lớp sụn bị phá hủy hoàn toàn, gai xương hình thành, đâm vào các rễ thần kinh gây đau buốt. Các cơn đau này bắt đầu ở vùng thắt lưng, sau đó thường lan rộng xuống mông, đùi, bắp chân và bàn chân. Nếu không được điều trị, viêm cột sống có thể làm cột sống biến dạng, rất khó phục hồi.
Thoát vị đĩa đệm
Thoát vị đĩa đệm là tình trạng nhân nhầy phía trong các bao xơ thoát ra ngoài, gây chèn ép lên các rễ thần kinh làm xuất hiện những cơn đau đớn, khó chịu. Bệnh thường xuất hiện đột ngột sau khi chấn thương, khiêng vác nặng hoặc xoay trở gập lưng mạnh khiến cho đĩa đệm bị mài mòn, rách và trượt ra khỏi vị trí ban đầu.
Triệu chứng đau lưng mệt mỏi khi mang thai
Ngoài các nguyên nhân bệnh lý kể trên, đau lưng mệt mỏi buồn nôn khi mang thai cũng là tình trạng phổ biến, xảy ra ở khoảng 50 – 80% bà bầu. Với một số trường hợp, biểu hiện đau lưng mệt mỏi chỉ thoáng qua. Tuy nhiên, nhiều bà bầu bị đau lưng dai dẳng và khó chịu.
Những nguyên nhân khiến phụ nữ khi mang bầu bị đau lưng bao gồm:
Thay đổi nội tiết tố
Khi mang thai, cơ thể bà bầu sinh ra một loại hormone gọi là relaxin. Hormone này có tác dụng làm giãn nở khung chậu để chuẩn bị cho quá trình sinh nở sau này. Tại vị trí dây chằng và các cơ ở vùng xương chậu giãn ra khiến cơ bị căng giãn, gây ra tình trạng đau lưng mệt mỏi buồn ngủ kèm theo đau vùng chậu hông.
Căng cơ lưng
Căng cơ lưng là nguyên nhân chủ yếu gây ra đau lưng trong thời kỳ thai nghén. Khi thai nhi lớn dần, tử cung của phụ nữ càng trở nên nặng hơn. Do phần trọng lượng tăng lên tập trung ở phía trước bụng nên đa số các bà bầu sẽ có xu hướng uốn cong người về phía trước theo phản xạ tự nhiên.
Để giữ thăng bằng, bà bầu buộc phải nghiêng mình ngược về phía sau. Từ đó khiến cho cơ lưng hoạt động nặng hơn, dẫn đến tình trạng bị căng mỏi. Hậu quả là gây ra cảm giác nhức mỏi, co cứng và đau lưng khi mang thai ở các tháng cuối của thai kỳ.
Yếu cơ bụng
Cơ bụng của có nhiệm vụ hỗ trợ cột sống để phân bổ đều trọng lượng cơ thể. Khi mang thai, các cơ ở vùng bụng của phụ nữ trở nên căng ra và bị yếu dần đi. Điều này làm tăng nguy cơ bà bầu bị đau lưng, nhất là khi vận động, tập thể dục không đúng cách.
Hướng điều trị xử lý cơn đau lưng mệt mỏi và chóng mặt
Có thể thấy, cơn đau lưng kèm theo mệt mỏi là biểu hiện của rất nhiều bệnh lý khác nhau, từ đơn giản đến phức tạp rất khó lường.
Vì vậy, ngay khi phát hiện các biểu hiện bất thường này, kèm theo một số triệu chứng nguy hiểm khác như: đau lưng dai dẳng sau nhiều ngày không thuyên giảm, kèm theo ù tai, suy giảm thính giác, chóng mặt té ngã, đau nhói lưng khi đổi thuốc…, người bệnh nên chủ động đến bệnh viện để được thăm khám, chẩn đoán chính xác.
Sau thăm khám, bác sĩ sẽ tư vấn phác đồ điều trị phù hợp với mức độ và tính chất đặc thù của từng nguyên nhân gây ra. Việc của người bệnh lúc này là tuân thủ tuyệt đối những y lệnh của bác sĩ (như dùng thuốc đặc trị, vật lý trị liệu hoặc can thiệp ngoại khoa) và chủ động thực hiện các biện pháp chăm sóc tốt tại nhà nhằm hỗ trợ đẩy lùi cảm giác đau lưng, chóng mặt, mệt mỏi.
Dưới đây là các cách đơn giản giúp kiểm soát cơn đau lưng mệt mỏi hiệu quả dù do bất kỳ nguyên nhân nào gây ra:
Xoa bóp, massgae
Tác động lực từ bàn tay, ngón tay thông qua các thủ thuật đơn giản như day, ấn, bấm, kéo… lên vùng lưng đau nhức, kích thích tích cực đến các huyệt vị giúp đả thông kinh mạch, lưu thông khí huyết và xoa dịu các tổn thương, giải phóng chèn ép trên dây thần kinh, cơ khớp, thư giãn cột sống và giảm đau lưng đáng kể.
Đồng thời, massage xoa bóp còn giúp người bệnh thả lỏng cơ thể, thoải mái đầu óc, xua tan mệt mỏi và kiểm soát những cơn chóng mặt đột ngột. Cách này rất phù hợp cho những người thường xuyên ngồi yên một chỗ, sai tư thế hoặc bị căng cơ do chấn thương.
Nghỉ ngơi
Nghỉ ngơi ở đây được hiểu là người bệnh dừng hết mọi hoạt động, công việc đang làm và tiến hành nghỉ ngơi tại chỗ. Trong vòng 30 phút đầu, bạn nên ở yên một chỗ, tìm một nơi rộng rãi và nằm xuống nghỉ ngơi, kê gối mỏng dưới cổ, lưng và chân để giảm bớt áp lực lên cột sống và các mô cơ xung quanh.
Sau đó, hãy cử động trở lại nhưng phải thật nhẹ nhàng, chậm rãi, tránh các hoạt động mạnh, quá sức. Không nên nằm yên bất động một chỗ trong thời gian dài vì sẽ càng khiến cơn đau lưng nặng hơn. Việc nghỉ ngơi, thư giãn đúng cách còn giúp người bệnh giảm bớt sự mệt mỏi, phục hồi năng lượng và ổn định não bộ, không còn bị chóng mặt nữa.
Chườm nóng/ chườm lạnh
Nhiệt trị liệu là một trong những phương pháp giảm đau lưng hiệu quả tức thì mà không cần dùng đến thuốc. Nhiệt độ cao khi tác động lên vùng lưng đau nhức giúp xoa dịu cơn đau, giãn cơ, cải thiện đau lưng và phục hồi khả năng vận động của người bệnh. Khi cơn đau lưng thuyên giảm, bản thân người bệnh cũng thoải mái hơn, không còn mệt mỏi hay chóng mặt đột ngột nữa.
Cách thực hiện
- Chườm nóng: Áp dụng cho những trường hợp đau lưng đơn thuần không liên quan đến yếu tố nhiễm khuẩn. Đổ nước nóng vào túi chườm chuyên dụng hoặc chai thủy tinh rồi áp trực tiếp lên vùng lưng đau nhức. Chườm 15 – 20 phút, thực hiện 2 – 3 lần/ ngày để đạt hiệu quả tốt nhất.
- Chườm lạnh: Áp dụng cho những cơn đau lưng có kèm theo sưng tấy ngoài da do chấn thương. Biện pháp này đem lại hiệu quả tốt nhất là khoảng 72 giờ đầu tiên. Cho đá vào khăn bọc lại rồi chườm lên vị trí lưng đau, thực hiện 3 lần/ ngày, mỗi lần 20 phút.
Uốn cong lưng và kéo giãn cột sống
Những trường hợp bị đau lưng do cột sống, đĩa đệm bị co cứng, chèn ép quá mức, người bệnh hãy thực hiện 2 động tác sau:
- Uốn cong lưng: Ngồi thẳng lưng trên ghế với tư thế thoải mái nhất. Giãn bàn tay và vai ra và đẩy toàn bộ trọng tâm của lưng, vai về phía trước. Giữ nguyên tư thế này vài giây và hít thở đều rồi, thở ra một hơi rồi thả lỏng trở về tư thế ban đầu. Lặp đi lặp lại động tác này vài lần.
- Kéo giãn cột sống: Bạn treo ngược người bằng cách đu xà khoảng 10 phút mỗi ngày. Chỉ cần thực hiện trong vòng 2 ngày, cơn đau lưng và cảm giác chóng mặt, mệt mỏi của bạn sẽ được cải thiện rõ rệt.
Tận dụng các loại dược liệu tự nhiên
Theo y học dân gian, có nhiều loại dược liệu tự nhiên vừa giúp cải thiện cơn đau lưng hiệu quả vừa giảm mệt mỏi, chóng mặt cùng nhiều triệu chứng liên quan khác như suy nhược, đau đầu, đau bụng…
- Dứa + cà rốt + cần tây + chanh: Đây đều là những nguyên liệu có chứa hoạt chất kháng viêm, giảm đau tự nhiên, hỗ trợ đẩy lùi cơn đau lưng hiệu quả. Sơ chế sạch các nguyên liệu, cho vào máy ép lấy nước uống. Kiên trì sử dụng mỗi ngày 1 ly, liên tục trong vòng 2 tuần sẽ đạt hiệu quả rõ rệt.
- Đinh lăng: Trong đinh lăng chứa hàm lượng cao saponin có khả năng chống viêm, giảm đau, tăng tuần hoàn máu và nâng cao sức khỏe toàn diện. Trong dân gian nổi tiếng sử dụng bài thuốc từ đinh lăng để chữa đau lưng do hàn khí, phong thấp. Dùng khoảng 40gr lá đinh lăng, sắc lấy nước uống hàng ngày. Kết hợp giã lá với muối hột đắp lên vùng lưng đau nhức. Kiên trì thực hiện sẽ giúp giảm đau lưng và các triệu chứng liên quan khác.
- Đu đủ: Đu đủ là vị thuốc có tính bình, vị ngọt, chứa hoạt chất papain có khả năng kháng viêm, tăng cường lưu thông khí huyết, khai thông kinh mạch và giảm đau lưng, xua tan mệt mỏi, chóng mặt hiệu quả. Có 2 cách thực hiện là đu đủ hấp chung với rượu dùng để xoa bóp hoặc hơ nóng trên bếp than để chườm trực tiếp lên lưng.
Dùng thuốc Tây
Trong trường hợp cơn đau lưng diễn ra khá nghiêm trọng, các triệu chứng kèm theo cũng bộc phát dữ dội, không đáp ứng với các biện pháp chăm sóc tại nhà, hãy cân nhắc đến việc sử dụng thuốc Tây y. Việc dùng bất kỳ loại thuốc nào cũng đều phải được bác sĩ chỉ định, không tự ý dùng thuốc tùy tiện để tránh gây tác dụng phụ.
Dùng thuốc chủ yếu nhằm mục đích kiểm soát triệu chứng tạm thời, không có khả năng chữa bệnh dứt điểm tận gốc. Tùy theo từng trường hợp, người bệnh có những triệu chứng nào mà bác sĩ sẽ chỉ định dùng loại thuốc cho phù hợp. Một số loại phổ biến thường dùng như:
- Thuốc giảm đau: Có 2 loại nhóm thuốc giảm đau gồm thuốc giảm đau đơn thuần (như Acetaminophen, Paracetamol) và thuốc chống viêm không steroid NSAID (như Ibuprofen, Diclofenac, Naproxen…). Tùy theo mức độ đau nhiều hay ít, có viêm hay không mà bác sĩ sẽ kê toa loại thuốc đúng theo tình trạng bệnh.
- Thuốc giãn cơ: Người bị đau lưng, chóng mặt và mệt mỏi do căng cứng vùng cơ lưng, khó khăn trong việc vận động có thể dùng thuốc giãn cơ, xoa dịu cảm giác căng cứng và giảm đau. Hoặc nếu cơn đau quá dữ dội có thể dùng thuốc giảm đau gây nghiện Opioid. Khi dùng các loại thuốc này, nên kết hợp với thuốc dự phòng loét dạ dày tá tràng.
- Tiêm steroid ngoài màng cứng: Để kiểm soát cơn đau lưng bộc phát dữ dội, kèm theo chóng mặt, mệt mỏi và không thể cử động được, người bệnh sẽ được tiêm steroid ngoài màng cứng. Loại thuốc này chỉ được dùng khi có chỉ định của bác sĩ, tránh tự ý dùng để hạn chế tác dụng phụ.
- Thuốc chống trầm cảm: Người bị đau lưng do thần kinh căng thẳng, mệt mỏi và chóng mặt triền miên sẽ được kê đơn thuốc chống trầm cảm với liều thấp. Thuốc không chỉ giúp giảm đau mà còn ổn định tinh thần, an thần, ngủ ngon hơn, giảm thiểu các yếu tố nguy cơ bùng phát đau lưng.
Khỏi đau lưng, hết mệt mỏi với các phương pháp Đông y
Đông y gọi đau lưng mệt mỏi là “yêu thống”, thuộc phạm vi chứng tý. Nguyên nhân của chứng yêu thống là do phong hàn thấp xâm nhập vào hệ gân cơ kinh lạc gây bế tắc vận hành kinh khí, từ đó gây đau. Hoặc cũng có thể do công năng của can thận suy yếu không còn nuôi dưỡng được xương khớp.
Nếu gặp tình trạng này, các thầy thuốc sẽ kê một số bài thuốc như sau:
- Độc hoạt ký sinh thang: Độc hoạt 12g, phòng phong 8g, tế tân 8g, đương quy 12g, tang ký sinh 12g, tần giao 8g, thược dược 10g, địa hoàng 8g, xuyên khung 12g, đỗ trọng 12g, ngưu tất 8g, phục linh 8g, nhân sâm 8g, cam thảo 6g và quế tâm 8g. Sắc uống kiên trì mỗi ngày một thang.
- Tân thống trục ứ thang: Đào nhân 12g, cam thảo 8g, xuyên khung 12g, hồng hoa 12g, đương quy 12g, ngưu tất 12g, ngũ linh chi 8g, hương phụ 4g, khương hoạt 4g, một dược 8g, địa long 8g và tần giao 4g. Sắc cô đặc uống mỗi ngày một thang.
- Hữu quy hoàn: Thục địa 32g, kỷ tử 16g, đỗ trọng 16g, sơn dược 16g, sơn thù 16g, thỏ ty tử 16g, đương quy 12g, phụ tử 12g, nhục quế 12g, lộc giác giao 16g. Sắc uống kiên trì mỗi ngày một thang.
Ngoài việc sử dụng các bài thuốc uống, rượu đắp hay bấm huyệt, châm cứu cũng là những biện pháp được nhiều người bệnh lựa chọn. Tuy nhiên những biện pháp này không nên tự thực hiện, nên tìm đến các thầy thuốc Đông y để được chữa trị đúng cách.
Lưu ý cho người bị đau lưng mệt mỏi
Cùng với quá trình điều trị, người bệnh bị đau lưng mệt mỏi cần chú ý một số điểm sau đây:
-
- Để tránh đau lưng nặng hơn, người bệnh nên thường xuyên duy trì việc tập luyện lưng và cơ bụng. Đồng thời giữ dáng đi thẳng, mang giày đế thấp thoải mái, tránh mang vác, khiêng đồ nặng sai tư thế.
- Nếu thừa cân béo phì thì nên giảm cân để hạn chế áp lực lên cột sống.
- Lưu ý chọn tư thế làm việc thích hợp như ngồi thẳng và đặt đầu gối vuông góc. Khi ngồi lâu thì nên chọn ghế chắc chắn có tầm cao vừa của cơ thể. Khi đứng làm việc nên giữ các đồ vật ngang khuỷu tay để tránh phải đưa tay ra với lên cao. Khi phải ngồi hoặc đứng lâu thì nên thay đổi tư thế, đi lại xung quanh.
- Chú ý tập luyện nhẹ nhàng đều đặn các động tác lưng, bụng. Khi nằm ngủ nên chọn các loại nệm phẳng có độ cứng vừa phải (khoảng 3 – 5cm là tốt nhất), nên tránh đeo túi nặng lệch một bên.
- Phân biệt đau lưng mệt mỏi do bệnh lý và mang thai để có những phương hướng khắc phục cho phù hợp.
Nhìn chung, bạn đọc không nên chủ quan nếu nhận thấy hiện tượng đau lưng mệt mỏi diễn ra thường xuyên. Tốt nhất là nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi có bất kỳ biện pháp khắc phục nào. Bên cạnh đó, bạn đọc cũng nên rèn luyện thể dục, thể thao thường xuyên để gia tăng sức khỏe và ngăn ngừa nguy cơ bị đau lưng mệt mỏi.
Cập nhật lúc: 9:39 AM , 05/05/2023
