Viêm Xoang Sàng Cấp: Nguyên Nhân, Triệu Chứng và Cách Điều

Viêm xoang sàng cấp là một trong những thể viêm xoang phổ biến. Bệnh gây ra những khó chịu như đau nhức vùng trán, đỉnh đầu và sau gáy, chảy dịch mũi, có thể có mùi hôi. Tình trạng này có ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe và sinh hoạt của người bệnh. Vậy viêm xoang sàng cấp là gì, triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị chứng bệnh này ra sao?

Viêm xoang sàng cấp là gì?

Viêm xoang sàng cấp tính là tình trạng viêm ngắn hạn của màng lót dọc mũi và các vùng xoang xung quanh. Bệnh gây cản trở đến khả năng thoát dịch nhầy trong mũi và xoang và dẫn đến nghẹt mũi. Tình trạng này gây áp lực lên xương gò má, trên trán và gần mắt.

Trên thực tế, đây là căn bệnh không hiếm gặp. Theo một số nghiên cứu về chuyên khoa Tai mũi họng, viêm xoang cấp tính là hiện tượng phổ biến với tỉ lệ cứ 8 người lớn thì có 1 người mắc.

Xoang sàng nằm ở vị trí giữa hai hốc mắt, phía dưới trán và trên hốc mũi. Khi bộ phận này bị nhiễm khuẩn sẽ dẫn đến tình trạng viêm và được gọi là viêm xoang sàng cấp, gây ra nhiều mệt mỏi cho người bệnh.

Người bị viêm xoang sàng cấp thường xuyên cảm thấy khó chịu, đau nhức ở vùng đỉnh đầu, sau gáy. Dịch nhầy từ mũi chảy xuống họng tạo ra đờm và trở thành môi trường thuận lợi cho vi khuẩn sinh sôi, dẫn đến các bệnh đường hô hấp khác như viêm họng, viêm phế quản.

Viêm xoang sàng cấp thường được chia thành viêm xoang sàng trước và viêm xoang sàng sau, cụ thể:

Viêm xoang sàng trước: Dịch nhầy bị ứ đọng ở mũi không được đẩy ra ngoài gây tắc nghẽn và đau nhức vùng mũi. Nhiều người bệnh bị nặng có thể suy giảm khứu giác, không ngửi hay phân biệt được mùi vị.
Viêm xoang sàng sau: Ở thể xoang này, dịch nhầy bị dồn xuống vòm họng gây cảm giác khó chịu ở cổ họng, gây phản xạ ho, khác nhổ đờm liên tục.

Nếu bệnh nặng có thể gây ra các triệu chứng như viêm thanh quản, đau nhức đỉnh đầu, suy giảm thị lực, ảnh hưởng không nhỏ đến đời sống của người bệnh.

Nguyên nhân viêm xoang sàng cấp là gì?

Viêm xoang sàng cấp là một bệnh lý liên quan tới đường hô hấp, các nguyên nhân dẫn đến tình trạng viêm xoang sàng cấp cũng giống với nhiều căn bệnh cùng hệ khác. Bệnh khởi phát do sự xâm nhập và tấn công của các loại vi khuẩn, virus hoặc các yếu tố khác như:

Người có sức đề kháng kém: Những người có cơ địa và sức đề kháng kém hoặc suy giảm hệ miễn dịch do một nguyên nhân nào đó là đối tượng dễ bị tấn công bởi vi khuẩn và virus gây viêm xoang. Nhóm này gồm trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ, phụ nữ có thai, người già.
Do thay đổi thời tiết đột ngột: Giai đoạn chuyển mùa giữa nóng và lạnh thường là điều kiện thuận lợi cho các loại vi khuẩn sinh sôi. Những người có khả năng thích nghi không tốt rất dễ bị rối loạn hệ miễn dịch, dẫn tới mắc viêm xoang cấp.
Người thường xuyên tiếp xúc với môi trường nhiều khói bụi, khí thải, hóa chất độc hại hoặc thuốc lá. Đây là môi trường vô cùng dễ dàng cho các loại vi khuẩn, virus gây bệnh sinh sôi nảy nở.
Viêm xoang sàng cấp do cấu trúc các hốc xoang: Những người có cấu trúc hốc xoang đặc biệt như có nhiều hang hốc hơn bình thường, vách ngăn hẹp, vẹo sẽ dễ bị ứ đọng dịch. Do vậy, dịch nhầy, vi khuẩn và máng bám dễ dàng tích tụ và gây viêm xoang.
Người có tiền sử mắc các bệnh hô hấp như viêm họng, viêm mũi dị ứng, cảm cúm thường xuyên, viêm amidan mãn tính… không được điều trị triệt để.

Ngoài ra, viêm xoang sàng cấp còn có thế do một số nguyên nhân khác như mũi bị chấn thương do va đập, polyp mũi,có dị vật trong mũi, viêm mũi dị ứng.

Triệu chứng viêm xoang sàng gồm những gì?

Viêm xoang sàng cấp khởi phát dễ nhầm lẫn với các thể viêm xoang khác hoặc bệnh lý hô hấp thường gặp. Tuy nhiên, sau đó bệnh diễn biến với các triệu chứng điển hình như:

Chảy dịch mũi: Giai đoạn đầu của bệnh, người bệnh xuất hiện dịch mũi trong. Theo thời gian, khi mức độ tăng dần, dịch này sẽ đặc hơn có thể chuyển thành màu xanh hoặc trắng. Dịch chảy ra ngoài mũi, xuống cổ họng tạo đờm và gây ra phản xạ ho.
Ngạt mũi, tắc mũi: Người bị viêm xoang sàng cấp có thể bị ngạt một bên mũi hoặc cả hai tùy thuộc vào mức độ viêm. Đây là hệ quả của việc dịch mũi chảy từ các hốc xoang ra mũi gây tắc nghẽn các lỗ thông xoang. Người bệnh bị ngạt mũi, tắc mũi, khó thở thậm chí giảm khả năng cảm nhận mùi hương.
Đau nhức vùng đầu: Tùy theo vị trí xoang sàng trước hay xoang sàng sau mà mức độ và vị trí đau cũng khác nhau. Đau nhức có thể xuất hiện ở nhiều vùng khác nhau như đỉnh đầu, 2 bên thái dương, vùng sau gáy,… Tình trạng đau nhức sẽ trở nên trầm trọng hơn khi thời tiết thay đổi đột ngột và trong mùa lạnh.

Viêm họng, ho: Các lỗ xoang được cấu tạo thông với mũi, vì vậy, khi dịch nhầy bị tắc nghẽn, không chảy ra được bằng đường mũi sẽ chảy xuống họng. Từ đó mắc lại trong cổ họng của người bệnh và gây ra phản xạ ho, khạc nhổ đờm. Biểu hiện này có thể bị nhầm lẫn với một số bệnh lý hô hấp khác, dẫn đến chủ quan khiến bệnh tiến triển nặng. Do đó, người bệnh cần chú ý đến các biểu hiện khác đi kèm để phát hiện kịp thời.
Suy giảm thị lực: Do xoang sàng nằm sát và được bao quanh bởi các dây thần kinh mắt. Vì thế, khi tình trạng viêm xoang sàng cấp xảy ra, bệnh gây ảnh hưởng trực tiếp đến mắt. Người bệnh có thể bị đau mỏi mắt, giảm thị lực, mờ mắt tạm thời. Một số người có hiện tượng sưng đỏ, đau nóng vùng mắt. Nếu viêm xoang sàng cấp không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến biến chứng về mắt, thậm chí mù lòa.

Ngoài ra, bệnh nhân viêm xoang sàng cấp có thể gặp một số dấu hiệu khác như sốt, ăn không ngon, ngủ không yên, mệt mỏi, khó tập trung làm việc. Triệu chứng của viêm xoang sàng cấp không quá khó để nhận biết. Vì vậy, khi thấy có hơn 2 trong số các biểu hiện trên, bạn có thể đã bị viêm xoang.

Viêm xoang sàng cấp có nguy hiểm không?

Viêm xoang sàng cấp không phải là bệnh nan y cũng không phải là bệnh lý ảnh hưởng trực tiếp tới tính mạng con người. Tuy nhiên, bệnh lại gây ảnh hưởng không nhỏ đến sinh hoạt và cuộc sống của người bệnh. Nếu không được điều trị kịp thời bệnh có thể chuyển sang giai đoạn mãn tính và dẫn đến một số biến chứng nguy hiểm như:

Biến chứng ở mắt: Do các hốc xoang có các mạch máu liên kết với mắt, vị trí rất gần nhau nên có nguy cơ lây lan viêm nhiễm sang mắt. Người bệnh có thể gặp phải một số bệnh về mắt như viêm mí, viêm sưng ổ mắt. Sưng mắt, đau nhức mắt, suy giảm thị lực. Nguy hiểm hơn, viêm xoang sàng có thể dẫn đến mù lòa.
Biến chứng đường hô hấp: Là bộ phận thuộc cơ quan hô hấp nên viêm xoang sàng cấp gây ảnh hưởng trực tiếp đến các cơ quan khác như mũi, họng, phổi. Người bệnh viêm xoang thường xuyên bị tắc ngạt mũi và phải thở bằng miệng. Lúc này không khí sẽ không được làm sạch, dẫn đến nguy cơ ảnh hưởng đến hệ hô hấp sau như viêm phế quản, viêm phổi, viêm họng.
Viêm tắc tĩnh mạch hang: Đây là một biến chứng nguy hiểm nhất của bệnh viêm xoang sàng. Khi các ổ xoang viêm nhiễm mức độ nặng có thể gây viêm tắc tĩnh mạch hang, thậm chí có nguy cơ tử vong.

Ngoài ra, viêm xoang còn khiến dịch mủ chảy xuống cổ họng gây ho khan, lạc giọng, ho có đờm. Lâu dần dẫn tới áp xe, viêm vòm họng, ung thư vòm họng.

Cách điều trị viêm xoang sàng cấp hiệu quả

Nếu phát hiện và điều trị kịp thời trong giai đoạn đầu bệnh viêm xoang sàng hoàn toàn có thể điều trị dứt điểm. Vì vậy, người bệnh cần tìm hiểu các hướng điều trị phù hợp dưới sự chỉ dẫn của bác sĩ chuyên khoa.

Các phương pháp điều trị viêm xoang sàng phổ biến hiện nay gồm:

Mẹo chữa viêm xoang tại nhà

Trong dân gian lưu truyền nhiều cách chữa viêm xoang sàng cấp tại nhà an toàn được nhiều người áp dụng. Biện pháp này sử dụng nguyên liệu dễ tìm, gần gũi trong đời sống hàng ngày nên rất dễ thực hiện và không gây tác dụng phụ. Người bị viêm xoang sàng cấp có thể áp dụng một số mẹo dân gian tại nhà sau:

Chữa viêm xoang sàng bằng củ gừng: Gừng là loại gia vị, bài thuốc dân gian có khả năng chống viêm, giảm đau, giúp chữa lành vết thương do viêm xoang sàng cấp. Người bệnh có thể dùng gừng trong các món ăn, kết hợp với mật ong hoặc uống trà gừng để giảm viêm xoang.

Dùng hoa ngũ sắc: Rửa sạch, giã nát rồi vắt lấy nước cốt. Dùng bông gòn thấm nước cốt hoa ngũ sắc rồi nhét vào hốc mũi. Giữ trong khoảng 5-10 phút để thẩm thấu. Thực hiện 2 lần/ngày trong khoảng 1 tuần để nhận thấy hiệu quả rõ rệt.
Lá lốt giảm viêm xoang sàng cấp: Lá lốt có tính ấm giúp kháng viêm, giảm đau hiệu quả ở người viêm xoang. Bạn rửa sạch lá lốt, cho vào đun sôi với nước rồi tắt bếp. Để ngoài cho nguội bớt rồi tiến hành xông mũi họng. Thực hiện đều đặn 1-2 lần/ngày với tần suất 2-3 lần/tuần.

Điều trị viêm xoang sàng cấp theo Tây y

Điều trị viêm xoang bằng Tây ý có ưu điểm là tác dụng nhanh chóng. Tùy thuộc vào tình trạng bệnh cụ thể, người bệnh sẽ sử dụng loại thuốc khác nhau. Một số loại thuốc thường được dùng trong điều trị viêm xoang sàng cấp gồm:

Thuốc xịt mũi gồm Beclomethasone, Budesonide, Mometasone. Công dụng chính của nhóm thuốc này là giúp ngăn ngừa, điều trị viêm xoang. Bên cạnh đó, các bác sĩ có thể kê thuốc xịt mũi Oxymetazoline hoặc Phenylephrine trong trường hợp cần thiết. Tuy nhiên, bạn không nên dùng quá 2 ngày đối với loại thuốc này.
Thuốc giúp thông mũi Drixoral, Sudafed và Actifed. Đây là 3 loại thuốc tiêu biểu được dùng nhiều trong các đơn thuốc trị viêm xoang sàng cấp. Người bệnh chỉ nên sử dụng thuốc theo đơn kê của bác sĩ, tuyệt đối không tự ý sử dụng và không dùng quá 2 ngày.
Thuốc kháng sinh nhóm Macrolid (gồm Azithromycin, Erythromycin), Amoxicillin. Dùng trong trường hợp bệnh nhân bị viêm xoang sàng cấp do nhiễm trùng hoặc viêm xoang tái phát do vi khuẩn.
Thuốc giảm ho, tiêu đờm: Neo Codion, Codepect, Atussin… những loại thuốc này hỗ trợ làm loãng dịch nhầy, giúp hệ hô hấp dễ chịu hơn.

Ngoài ra, trong một số trường hợp, người bệnh có thể được bác sĩ tư vấn kết hợp sử dụng thêm một số thuốc giúp làm loãng dịch nhằm cải thiện triệu chứng của bệnh. Ở người có sức đề kháng kém có thể bổ sung vitamin nhằm hỗ trợ điều trị dứt điểm bệnh. Bên cạnh đó, người bệnh cần chú ý tuân thủ đúng liều lượng, không tự ý lạm dụng, thay đổi thuốc để tránh xảy ra biến chứng nguy hiểm.

Nếu sử dụng thuốc không có hiệu quả, bệnh ở mức độ nặng người bệnh có thể cần can thiệp thủ thuật như nạo xoang, chọc xoang để hút mủ…

Chữa viêm xoang sàng cấp bằng Đông y

Viêm xoang sàng cấp nói riêng và viêm xoang nói chung đều do Can – Phế – Thận hư bị tổn thương. Khi cơ thể nhiễm hàn khí, hệ hô hấp bị tổn thương khiến người bệnh có biểu hiện đau nhức vùng đầu, chảy dịch mũi, nghẹt mũi. Vì vậy, các bài thuốc Đông y chủ yếu tập trung giải quyết căn nguyên gây bệnh, bồi bổ ngũ tạng, tăng sức đề kháng. Bài thuốc trị viêm xoang theo Đông y nổi tiếng mà người bệnh có thể tham khảo đó là:

Bài thuốc 1: Các nguyên liệu bao gồm: Vị ngọc thụ, tế tân, cam thảo, đẳng sâm, vị thương nhĩ, vị hà thủ ô, bạch truật,… Đem các vị thuốc trên đi sắc cùng với nước trong lửa nhỏ khoảng từ 30 – 45 phút. Chia lượng thuốc thu được dùng thành 3 lần trong ngày, nên hâm lại mỗi khi uống.
Bài thuốc 2: Người bệnh chuẩn bị lá bạc hà, hoàng bá – hoàng thiên, chỉ tử, vị hoàng cầm. Rửa sạch các nguyên liệu, cho vào ấm đất nấu trong vòng 45 phút với lửa nhỏ. Chia phần nước thuốc thu được thành 2 phần uống trong ngày.
Bài thuốc 3: Nguyên liệu cần có bao gồm: đạm tử cầm, kim ngân, thương nhĩ, chỉ tử, ké đầu ngựa, tân di, vị mạch môn, hạ khô thảo. Những dược liệu này bạn đem đi rửa sạch rồi sắc cùng với khoảng 750ml nước. Đun lửa vừa trong khoảng 30 phút cho đến khi cạn còn được 2 chén nước thuốc. Chia ra thành 3 phần uống trong ngày.

Các biện pháp phòng ngừa viêm xoang sàng cấp

Cũng nên lưu ý, bệnh viêm xoang có thể tái phát sau mổ nên người bệnh cần có những cách điều trị bệnh đúng đắn để tình trạng này không xảy ra. Các cách phòng tránh tái phát viêm xoang sàng sau bao gồm:

Mỗi tuần 2 – 3 lần nên xông mũi với tinh dầu để làm loãng các chất dịch, giảm đau, giảm kích thích ở mũi, đây là phương pháp trị liệu có thể giúp làm giảm cơn đau và giúp tinh thần sảng khoái.
Vệ sinh mũi họng với nước muối sinh lý mỗi ngày 1 – 2 lần, rửa mũi để làm sạch khoang mũi, tăng cường sức đề kháng trước sự xâm nhập của virus.
Trong điều kiện làm việc văn phòng, thường xuyên tiếp xúc với máy lạnh, hoặc khi thời tiết chuyển lạnh, người bệnh nên giữ ấm phần đầu, mũi, họng để phòng bệnh cảm cúm, ho…
Người bệnh nhân sử dụng khẩu trang khi ra đường, hoặc khi có tiếp xúc với những tác nhân gây dị ứng như hóa chất, khói bụi, phấn hoa, lông động vật, khu vực ô nhiễm…
Những bệnh liên quan đến tai mũi họng thường hay đi kèm nhau nên người bệnh cần chủ động phòng tránh các căn bệnh này.
Vệ sinh răng miệng thường xuyên, do các vi khuẩn gây sâu răng cũng có thể gây viêm nhiễm khu vực tai mũi họng nên việc phòng tránh sẽ bảo vệ tốt sức khỏe người bệnh.
Để kích thích máu lưu thông đến các xoang, mỗi khi thức dậy bạn nên xoa 2 bàn tay lại với nhau và áp lên vùng cánh mũi trong 5 phút đến khi bàn tay hết ấm.

Hy vọng qua những thông tin được chia sẻ bạn sẽ hiểu hơn về bệnh viêm xoang sàng cấp. Tình trạng bệnh sẽ được cải thiện với các biện pháp đơn giản nếu bạn phát hiện và điều trị đúng cách. Vậy nên ngay từ khi có các triệu chứng ban đầu hãy đến gặp bác sĩ để có được những lời tư vấn hữu ích.