Đau dạ dày là tình trạng nhiều chị em mắc phải khi trong giai đoạn thai kỳ. Có rất nhiều nguyên nhân gây nên bệnh lý này ở phụ nữ. Nắm được nguyên nhân gây bệnh và các triệu chứng sẽ giúp người bệnh tìm ra biện pháp điều trị phù hợp nhất. Bài viết dưới đây, chuyên trang xin cung cấp những thông tin bổ ích về bệnh lý đau dạ dày khi mang thai ở các chị em phụ nữ.
Nguyên nhân và dấu hiệu đau dạ dày mang thai
Tìm hiểu về nguyên nhân và triệu chứng đau dạ dày khi mang thai sẽ giúp các mẹ có cái nhìn tổng quan hơn về bệnh lý này. Vậy, những nguyên nhân gây bệnh và biểu hiện đau dạ dày khi mang thai là gì?
Nguyên nhân gây bệnh lý
Lương y Đỗ Minh Tuấn – Cố vấn y khoa VTV2, GĐ chuyên môn nhà thuốc nam gia truyền Đỗ Minh Đường cho biết, thông thường những triệu chứng của bệnh lý đau dạ dày xuất hiện khi người bệnh có thói quen ăn uống và sinh hoạt không hợp lý. Tuy nhiên với phụ nữ đang mang thai, bệnh lý này có thể do một số nguyên nhân khác gây ra như:
- Thai nghén: Ốm nghén là tình trạng thường xuyên xảy ra trong 3 tháng đầu của thai kỳ. Tình trạng này có biểu hiện là buồn nôn và nôn mửa. Dù không ảnh hưởng trực tiếp tới sự phát triển của thai kỳ nhưng chúng tác động không tốt tới hệ tiêu hóa của mẹ, dạ dày cũng bị kích thích dẫn tới việc tăng tiết dịch vị và bắt đầu xuất hiện những cơn đau dai dẳng.
- Rối loạn tiết tố nữ: Hormone progesterone sẽ tăng đột ngột khi phụ nữ mang thai. Chúng đảm nhiệm vai trò giữ bào thai trong tử cung ổn định và hạn chế những nguy cơ sảy thai. Bên cạnh đó, việc hormone tăng nhanh khiến động ruột bị giảm và tăng áp lực lên ổ bụng, kích thích dạ dày. Khi đó, dạ dày sẽ tiết nhiều dịch vị và đi kèm theo những cơn đau.
- Sự giãn nở của tử cung: Tử cung của mẹ sẽ bắt đầu giãn nở ở thai kỳ thứ 4, giúp thai nhi có đủ không gian phát triển. Điều này vô tình tạo áp lực lên ổ bụng, ống hậu môn và kích thích dạ dày. Vì vậy, hầu hết các thai phụ trong ba tháng cuối kỳ đều gặp những vấn đề về đường tiêu hóa, đặc biệt là đau dạ dày và bệnh trĩ.
- Ăn uống không hợp lý: Đây là tác động lớn nhất, trực tiếp ảnh hưởng tới hệ tiêu hóa cũng như dạ dày của thai phụ. Tình trạng đau dạ dày sẽ gia tăng nếu các mẹ sử dụng nhiều cà phê, nước có ga, bia rượu, trái cây vị chua và thường xuyên ăn đêm…
- Đầu óc căng thẳng: Các mẹ bầu đều xuất hiện tình trạng này do nội tiết tố bị thay đổi. Thần kinh căng thẳng sẽ làm tăng áp lực lên dây thần kinh ở não bộ, điều này gián tiếp khiến dạ dày bị co bóp và tiết dịch vị nhiều
Các biểu hiện của đau dạ dày khi mang bầu
Những cơn đau sẽ xuất hiện ở vùng phía trên rốn và dưới vùng ức, cơn đau có thể bùng phát khi đói hoặc khi ăn quá no, vận động mạnh sau khi ăn, sử dụng các chất kích thích, hấp thụ nhiều sản phẩm có chứa axit. Thêm vào đó, tình trạng đau dạ dày cũng có thể là dấu hiệu của một số bệnh lý như viêm dạ dày, trào ngược thực quản, hội chứng Zollinger – Ellison….
Mang thai là thời kỳ các mẹ có sự thay đổi đột ngột về tâm lý và sức khỏe. Đa số thai phụ trong giai đoạn này đều mắc chứng đau dạ dày. Vậy những biểu hiện của chứng đau dạ dày khi mang bầu là gì?
Các triệu chứng đau dạ dày khi mang thai 3 tháng đầu
Đây được coi là giai đoạn nhạy cảm nhất bởi nội tiết tố và cơ thể của phụ nữ thay đổi bất ngờ. Quá trình này diễn ra nhanh nhưng ảnh hưởng lớn tới chức năng hoạt động của cơ quan tiêu hóa, đặc biệt là dạ dày.
Một số triệu chứng nổi bật như:
- Ăn uống kém và xuất hiện tình trạng nôn mửa liên tục.
- Những cơn đau dạ dày xuất hiện khi nói hoặc no, kèm theo đó là hiện tượng ợ chua, ợ nóng và chướng bụng.
- Tình trạng tiêu chảy hoặc táo bón thường xuyên xảy ra.
Các triệu chứng này có xu hướng khởi phát liên tục, nếu có biện pháp can thiệp kịp thời, bệnh sẽ giảm hẳn cho tới khi bước sang tuần thứ 14 của thai kỳ.
Các triệu chứng đau dạ dày khi ở 3 tháng giữa thai kỳ
So với ba tháng đầu, cơ thể của mẹ đã dần ổn định hơn khi thích nghi được với những thay đổi về tâm sinh lý. Tuy nhiên, giai đoạn này, thai nhi phát triển mạnh và mẹ cần phải bổ sung nhiều chất dinh dưỡng hơn. Điều này cũng gây ảnh hưởng không nhỏ tới hệ tiêu hóa của thai phụ, khiến dạ dày có những cơn đau dai dẳng hơn, nghiêm trọng hơn.
Một vài biểu hiện trong giai đoạn này như:
- Không còn cảm giác buồn nôn nhiều như trong ba tháng đầu.
- Tình trạng nóng rát, đau vùng thượng vị xuất hiện nhiều hơn. Trong một vài trường hợp đi kèm theo là ợ nóng, ợ chua, trớ thức ăn…
- Hầu như cân nặng không có nhiều thay đổi trong giai đoạn này.
- Đau dạ dày có thể xuất hiện vào ban đêm, ảnh hưởng tới giấc ngủ và cơ thể thai phụ mệt mỏi hơn.
Các triệu chứng đau dạ dày khi mang thai 3 tháng cuối
Giai đoạn này, tử cung giãn ra hết mức và làm tăng áp lực ở bụng, kích thích tăng tiết axit dạ dày. Các triệu chứng ở giai đoạn này cũng trở nên nghiêm trọng hơn:
- Đau vùng thượng vị xuất hiện nhiều hơn, những cơn đau dai dẳng hơn. Tình trạng ợ hơi, ợ chua vẫn tiếp tục diễn ra.
- Có triệu chứng trào ngược dạ dày ngay sau khi ăn no.
- Cơ thể luôn mệt mỏi, ốm yếu, xanh xao.
Đau dạ dày khi mang bầu nguy hiểm như thế nào?
Bệnh lý không ảnh hưởng nhiều tới sự phát triển của thai nhi cũng như nguy hiểm tới sức khỏe của thai phụ. Tuy nhiên, việc xuất hiện những cơn đau dai dẳng sẽ ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống và hiệu suất lao động. Ngoài ra, bệnh lý này còn có thể là biểu hiện của chứng trào ngược thực quản, viêm loét dạ dày – tá tràng… Nếu không có sự kiểm soát và can thiệp kịp thời, bệnh sẽ phát triển theo chiều hướng xấu đi rất nhiều.
Chứng đau dạ dày trong thời gian thai kỳ có thể ảnh hưởng như sau:
- Thai phụ ốm yếu, không ăn uống nhiều và khó để bồi bổ cơ thể.
- Trẻ khi sinh ra có hệ miễn dịch kém, sức khỏe không đảm bảo.
- Có thể hình thành nên những ổ loét nặng bên trong niêm mạc dạ dày. Trong trường hợp nặng sẽ dẫn tới bệnh lý như xuất huyết dạ dày và thủng dạ dày.
Để hạn chế tình trạng xấu nhất có thể xảy ra, các mẹ cần thường xuyên bổ sung dinh dưỡng, đi khám định kỳ để nắm bắt được tình hình sức khỏe của cả mẹ và bé.
Biện pháp điều trị an toàn cho mẹ khi bị đau dạ dày
Không giống với những đối tượng khác, mẹ bầu phải hạn chế sử dụng những loại thuốc trong giai đoạn thai kỳ. Vậy biện pháp điều trị an toàn với đối tượng đau dạ dày khi mang thai là gì? Dưới đây là những hướng dẫn từ chuyên gia:
Xây dựng chế độ ăn uống khoa học, phù hợp
Việc độ ăn uống ảnh hưởng trực tiếp tới dạ dày. Việc thiết lập chế độ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, thực phẩm tốt cho dạ dày giúp mẹ cải thiện tích cực tình trạng đau dạ dày và mang lại sức khỏe toàn diện cho mẹ và bé:
- Không sử nhóm thức uống và thực phẩm kích thích tới sức khỏe của dạ dày như nước chè đặc, rượu bia, cà phê, thực phẩm hoặc trái cây có nhiều axit, món ăn cay nóng, nhiều dầu mỡ…
- Không nên tăng khẩu phần ăn lên một cách đột ngột, nên cân nhắc qua từng giai đoạn của thai kỳ để có thể bổ sung các thực phẩm lành mạnh, đồng thời cũng tốt cho sức khỏe thai nhi.
- Chia nhỏ khẩu phần ăn ra thành nhiều bữa trong ngày để hạn chế áp dụng lên dạ dày. Mỗi bữa ăn có thể cách nhau 2 đến 3 tiếng và ăn trước khi đi ngủ tối 2 tiếng.
- Sử dụng thực phẩm chín, ăn chậm, nhai kỹ và tuyệt đối không vận động mạnh sau khi ăn xong.
- Nên dùng những món ăn có ít gia vị, thức ăn mềm, dễ tiêu nhưng vẫn phải đảm bảo các dưỡng chất cần thiết.
- Bổ sung, cung cấp nhiều loại chất khoáng, vitamin và nước cho cơ thể.
Để có chế độ dinh dưỡng hợp lý và phù hợp nhất với cơ thể, mẹ bầu có thể tham khảo lời khuyên từ những bác sĩ, chuyên gia dinh dưỡng.
Thiết lập thói quen sinh hoạt đúng đắn
Chế độ ăn uống phù hợp kết hợp với thói quen sinh hoạt khoa học càng gia tăng hiệu quả của việc điều trị chứng đau dạ dày khi mang thai. Thai phụ có thể tham khảo những thói quen sau đây:
- Dành nhiều thời gian để nghỉ ngơi, điều này giúp cơ thể sớm thích nghi được với những thay đổi về tâm sinh lý. Hạn chế tình trạng để đầu óc quá căng thẳng, stress, lo lắng.
- Cần ngưng hẳn công việc khi tử cung giãn nở, phát triển lớn. Trường hợp làm việc quá nhiều khiến đầu óc mệt mỏi và là điều kiện để chứng đau dạ dày bùng phát.
- Rèn luyện thói quen đọc sách, nghe nhạc nhẹ nhàng, ngồi thiền, ngủ đủ giấc… để cơ thể được giải tỏa mệt mỏi.
- Có thể kết hợp tập những động tác nhẹ nhàng, yoga dành cho mẹ bầu để điều hòa nhu động ruột và giảm đau dạ dày.
Các bài thuốc dân gian chữa đau dạ dày khi mang thai
Những bài thuốc dạ dày từ dân gian chủ yếu sử dụng các dược liệu từ thiên nhiên, đặc biệt an toàn với mọi người và hầu như không gây ra tác dụng khác.
Vậy, với mẹ bầu, có thể áp dụng những bài thuốc dân gian nào?
- Mật ong và nghệ: Đây được xem là công thức rất phổ biến, được sử dụng cho mọi đối tượng. Các hoạt chất có trong nghệ tưới giúp trung hòa dịch vị, tái tạo ổ viêm loét và kích thích quá trình hoạt động của dạ dày. Bên cạnh đó, mật ong tươi có tính kháng khuẩn mạnh, chống viêm rất tốt. Người bệnh chỉ cần pha hỗn hợp nghệ tươi và mật ong với nước ấm rồi sử dụng, những triệu chứng sẽ giảm đi đáng kể.
- Trà gừng: Gừng là dược liệu có tính ấm, chứa hoạt chất Gingerol và các chất chống oxy hóa giúp giảm viêm, ức chế vi khuẩn. Sử dụng trà gừng có thể nhanh chóng giảm cảm giác buồn nôn, khó chịu.
- Nha đam: Đây là dược liệu có tác dụng giải độc, thanh lọc và hỗ trợ kiểm soát triệu chứng đau dạ dày. Ngoài ra, hàm lượng nước dồi dào giúp trung hòa dịch vị và hạn chế những cơn đau hiệu quả. Nha đam có chứa axit amin, polyphenol và dịch nhầy, những hoạt chất này giúp bảo vệ và phục hồi niêm mạc bị viêm loét.
Những thông tin về đau dạ dày khi mang thai đã cung cấp nguồn kiến thức bổ ích tới quý bạn đọc. Để hạn chế tình trạng này diễn ra, thai phụ cần có sự kết hợp giữa chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt khoa học. Trong những trường hợp tình trạng đau dạ dày quá nặng, người bệnh nên tới các cơ sở y tế thăm khám và thực hiện theo liệu trình điều trị do bác sĩ đưa ra để đảm bảo được sức khỏe của mẹ, đồng thời không ảnh hưởng tới sự phát triển của thai nhi.
Cập nhật lúc: 12:29 PM , 13/04/2023
