Phác Đồ Điều Trị Viêm Khớp Chuẩn Theo Bộ Y Tế

Viêm khớp là một bệnh lý thường gặp có thể ảnh hưởng đến nhiều cơ quan và toàn bộ cơ thể. Do vậy, người bệnh nên tham khảo phác đồ điều trị viêm khớp của Bộ y tế dưới đây để có biện pháp xử lý, điều trị và phòng ngừa bệnh hiệu quả nhất. 

Nguyên tắc khi thực hiện phác đồ điều trị viêm khớp

Viêm khớp là căn bệnh phổ biến ở người cao tuổi nhất là những người từ 65 tuổi trở lên. Bệnh xuất hiện do những tổn thương tại các bộ phận liên quan đến khớp bao gồm dây chằng, sụn khớp và các mô bao quanh.

Theo các chuyên gia, viêm khớp có thể để lại những biến chứng nguy hiểm nếu không được phát hiện sớm và điều trị tích cực theo phác đồ của bác sĩ. Do đó, người bệnh cần thận trọng và chủ động điều trị tích cực căn bệnh này ngay từ đầu bằng những biện pháp y tế phù hợp để tránh những biến chứng nguy hiểm.

Nguyên tắc điều trị

Theo chỉ định của Bộ Y tế, các phác đồ điều trị viêm khớp phải theo các nguyên tắc sau để đảm bảo an toàn và hiệu quả cho người bệnh.

• Tập trung điều trị bệnh một cách tích cực, toàn diện, theo dõi sát sao các triệu chứng cũng như diễn tiến của bệnh để kịp thời có biện pháp khắc phục.
• Sử dụng các loại thuốc chống thấp khớp tác dụng chậm – DMARDs để ổn định và cải thiện triệu chứng của bệnh, đồng thời phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm.
• Trong trường hợp tiên lượng nặng hoặc bệnh có tiến triển xấu các bác sĩ có thể sử dụng các loại thuốc sinh học hay còn được gọi là DMARDs sinh học kết hợp với thuốc chống thấp khớp tác dụng chậm để điều trị.
• Các phác đồ điều trị phải thực hiện theo đúng quy trình, kết hợp việc xét nghiệm chức năng một số bộ phận trong cơ thể như: gan, thận,.. đồng thời đánh giá hoạt tính của bệnh bằng chỉ số DAS 28, CDAI hoặc SDAI,…

Mục tiêu điều trị

Phác đồ điều trị viêm khớp phải tập trung giải quyết được các mục tiêu sau:

• Hỗ trợ giảm nhanh cơn đau nhức, khó chịu cho người bệnh.
• Giúp chống viêm, giảm sưng và bảo tồn chức năng vận động.
• Ngăn ngừa tiến triển xấu và tránh những rủi ro không mong muốn.
• Ngoài ra các phác đồ điều trị này còn phải tập trung cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh sau điều trị.

Phác đồ điều trị viêm khớp của Bộ Y Tế đầy đủ nhất

Phác đồ điều trị viêm khớp Bộ Y tế là quy chuẩn và được áp dụng tại tất cả các bệnh viện, cơ sở y tế tư nhân (đã được cấp phép hoạt động) trên cả nước. Dựa vào những thông tin tổng hợp trong phác đồ này, các bác sĩ có thể xây dựng được liệu trình điều trị phù hợp nhất đối với từng trường hợp cụ thể. 

Điều trị bằng thuốc

Điều trị bằng các loại thuốc tân dược thường là phương án đầu tiên được áp dụng. Tùy vào tình trạng sức khỏe cũng như mức độ ảnh hưởng của viêm khớp, các bác sĩ có thể kê đơn một trong các loại thuốc cụ thể sau đây:

DMARD phi sinh học

Các loại thuốc thuộc nhóm DMARD phi sinh học gồm có: Hydroxychloroquine (HCQ), Leflunomide, Cyclosporine, Azathioprine (AZA), D-penicillamine, MTX, SSZ,… Thông thường những loại thuốc này được điều chế dưới dạng tiêm trực tiếp vào cơ thể. Chúng có khả năng điều trị tình trạng viêm khớp ở mức độ từ trung bình cho đến nặng, giúp loại bỏ nhanh chóng và hiệu quả triệu chứng bệnh viêm đa khớp.

Trong số những DMARD phi sinh học, HCQ, MTX và SSZ được sử dụng phổ biến hơn cả. MTX dạng tiêm chủ yếu dùng với người trưởng thành bị viêm khớp nặng, không hấp thu các loại thuốc khác hoặc viêm khớp đã ảnh hưởng đến khả năng vận động. Những loại thuốc này cũng được chỉ định với trẻ em bị viêm khớp dạng thấp thiếu niên (JIA). Bác sĩ có thể sử dụng phác đồ điều trị viêm khớp kết hợp MTX + HCQ, MTX + SSZ, HCQ + SSZ hoặc MTX + HCQ + SSZ.

DMARD sinh học – chất ức chế TNF

DMARD sinh học – chất ức chế TNF gồm có các loại thuốc sau: Infliximab, Golimumab, Etanercept, Certolizumab, Adalimumab. Với những bệnh nhân mắc viêm khớp đã có dấu hiệu xương bị ăn mòn, phác đồ điều trị viêm khớp với liệu pháp DMARD sinh học thường mang lại kết quả điều trị tốt hơn so với DMARD phi sinh học.

Các loại thuốc này hoạt động với nguyên lý tăng nồng độ một số hoạt chất sinh học trong máu, từ đó giúp ức chế quá trình sản sinh các chất gây viêm trong cơ thể. Thông qua liệu pháp này, những triệu chứng thường gặp như đau nhức hay cứng khớp cũng được thuyên giảm đáng kể. Liều lượng dùng của một số loại DMARD sinh học đường tiêm như sau:

• Adalimumab: 40mg Adalimumab/lần, mỗi liều cách nhau một tuần, kéo dài trong 28 tuần.
• Certolizumab: 400mg/4 tuần, thời gian điều trị kéo dài 24 tuần.
• Golimumab: 50mg đến 100mg/tuần, lần tiếp đầu cách lần tiếp theo là một tuần, thời gian điều trị phụ thuộc vào tình trạng tiến triển của bệnh nhân.

Lưu ý: Trong một số trường hợp mãn tính, bác sĩ có thể kết hợp hai liệu pháp DMARD phi sinh học và DMARD sinh học với nhau.

Thuốc chống viêm Corticosteroid

Corticosteroid là thuốc đau xương khớp có tác dụng chống viêm liều mạnh. Thuốc có thể được sử dụng để bổ trợ cho liệu pháp DMARD hoặc NSAID. Corticosteroid có hai dạng điều chế chính là viên uống và thuốc tiêm, bác sĩ lựa chọn loại hình thuốc tùy theo tình trạng viêm khớp của người bệnh. Corticosteroid dạng viên uống (tên thương hiệu: Prednisone) nên dùng trước khi đi ngủ để hiệu quả dung nạp tốt hơn và ít gây tác dụng phụ.

Vì Corticosteroid có thể tiềm ẩn nguy cơ gây suy tim ở bệnh nhân, các bác sĩ khi áp dụng phác đồ điều trị viêm khớp cần cân nhắc thời gian sử dụng kỹ lưỡng để tránh gây hậu quả đáng tiếc.

Thuốc chống viêm không chứa steroid/ NSAID

NSAID can thiệp vào quá trình tổng hợp prostaglandin – một trong những tác nhân gây ra tình trạng viêm sưng và đau nhức. Tuy nhiên, loại thuốc này không có khả năng làm chậm quá trình phá hủy sụn khớp ở người bệnh, vì vậy không thể sử dụng một mình NSAID để điều trị viêm khớp. NSAID có thể kết hợp với liệu pháp Corticosteroid hoặc DMARD. NSAID có hai dạng chính là:

• NSAID thông thường: Ibuprofen, ketoprofen, naproxen, piroxicam, diclofenac. Đây là những loại có thể sử dụng mà không cần kê đơn.
• NSAID đồng dạng: Chất ức chế COX-1 và chất ức chế COX-2 (celecoxib). 

Điều trị phối hợp

Phác đồ điều trị viêm khớp của Bộ Y tế khuyến khích người bệnh sử dụng phối hợp thêm một số các biện pháp vật lý có tính hỗ trợ hoặc can thiệp ngoại khoa với những trường hợp thuốc không mang lại hiệu quả tích cực. Những phương pháp điều trị phối hợp phổ biến bao gồm:

• Vật lý trị liệu: Vận động thể chất có vai trò quan trọng trong việc cải thiện tính linh hoạt của khớp, ổn định sức khỏe và tăng cường sức mạnh cơ bắp. Các bài tập vật lý trị liệu được xây dựng tùy theo từng trường hợp bệnh nhân cụ thể. Người bệnh cũng có thể áp dụng một số bài tập dưới nước vì môi trường nước có thể làm giám đáng kể áp lực lên những vùng bị tổn thương.
• Liệu pháp Đông y: Điều trị Đông – Tây y kết hợp đang trở thành xu hướng được nhiều bệnh viện áp dụng hiện nay. Trong khi thuốc Tây y cải thiện sức khỏe từ bên trong, các biện pháp Đông y như châm cứu và bấm huyệt có thể hỗ trợ điều trị bên ngoài, kích thích tuần hoàn máu và giảm đau nhức tại một số vị trí trên cơ thể.
• Phẫu thuật: Đây là phương pháp thường được áp dụng cho bệnh nhân viêm khớp nhiễm trùng. Khi người bệnh không thể kiểm soát các triệu chứng bằng thuốc hay các biện pháp trị liệu bên ngoài, phẫu thuật là phương án tối ưu. Phẫu thuật thường được chỉ định trong những trường hợp tổn thương không thể phục hồi, ví dụ như hoại tử hoặc mất mô xương, sụn khớp. Tùy vào nhận định và chẩn đoán hình ảnh mà các bác sĩ có thể lựa chọn giữa phẫu thuật thay khớp hoặc phẫu thuật xâm lấn. 

Phòng ngừa biến chứng và tác dụng phụ trong quá trình chữa trị

Việc sử dụng phác đồ điều trị viêm khớp với các loại thuốc đặc trị và phương pháp hỗ trợ luôn tiềm ẩn những rủi ro không đáng có. Do vậy, trong quá trình điều trị các bác sĩ sẽ hướng dẫn và yêu cầu người bệnh thực hiện đầy đủ các biện pháp phòng ngừa dưới đây.

• Theo dõi thường xuyên chức năng của dạ dày để chủ động phát hiện và điều trị kịp thời trong quá trình dùng thuốc trị viêm khớp. Bởi có khoảng 80% trường hợp đau dạ dày, viêm dạ dày cấp tính không có triệu chứng.
• Có thể phải sử dụng thuốc ức chế bơm proton và điều trị nhiễm khuẩn Hp nếu phải sử dụng thuốc ức chế kháng viêm không chọn lọc và thuốc sinh học trong thời gian dài.
• Trong trường hợp sử phác đồ điều trị viêm khớp mà thuốc Corticosteroid được chỉ định dùng liên tục trong một tháng thì người bệnh cần bổ sung canxi, vitamin D để điều trị hiện tượng loãng xương.
• Trong trường hợp người bệnh có khả năng loãng xương cao thì có thể phải sử dụng Bisphosphonates để phòng ngừa.
• Đối với trường hợp đã loãng xương trước, thì tùy theo độ tuổi giới tính điều kiện cụ thể các bác sĩ sẽ cân nhắc và lựa chọn thuốc điều trị phù hợp.
• Ngoài ra nếu trong quá trình sử dụng phác đồ điều trị viêm khớp, bệnh nhân bị thiếu máu thì cần bổ sung sắt, vitamin B12 và axit folic.

Theo dõi quá trình sau điều trị

Phác đồ điều trị viêm khớp chỉ thực sự hiệu quả nếu sau quá trình điều trị việc theo dõi không phát hiện ra những biến chứng và tác dụng phụ ở người bệnh. Một số theo dõi cần được tiến hành thường xuyên sau quá trình điều trị viêm khớp như:

• Thực hiện các xét nghiệm định kỳ như: Tế bào máu ngoại vi, Potein phản ứng C, tốc độ máu lắng,… hai tuần 1 lần trong vòng 4 tháng đầu tiên. Sau đó, tùy vào quá trình phục hồi và đáp ứng của bệnh mà 3 tháng tiếp theo nên kiểm tra lại một lần.
• Thực hiện xét nghiệm công thức máu cấp và kiểm tra hình ảnh các vùng khớp điều trị qua X-Quang, CT, MRI nếu thấy cần thiết.
• Sinh thiết gan hoặc làm các xét nghiệm về gan nếu nghi ngờ bộ phận này bị tổn thương sau khi áp dụng phác đồ điều trị viêm khớp. Trong trường hợp men gan cao gấp 3 lần liên tục trong các lần xét nghiệm thì cần ngưng sử dụng Methotrexat ngay lập tức.
• Nếu phát hiện xuất hiện tổn thương viêm đa khớp, đặc biệt có yếu tố dạng thấp, có xu hướng tổn thương ngoài khớp thì cần điều trị tích cực ngay trong giai đoạn đầu và cân nhắc dùng thuốc sinh học trong phác đồ điều trị viêm khớp sớm.

Phác đồ điều trị viêm khớp theo Y học cổ truyền đi sâu vào giải quyết tận gốc căn nguyên gây bệnh, ngăn tái phát lâu dài. Đồng thời bồi bổ chính khí, cân bằng âm dương, nâng cao sức đề kháng từ bên trong giúp người bệnh phục hồi sức khỏe xương khớp toàn diện, vận động dẻo dai. 

Kết luận: Trên đây là một số phác đồ điều trị viêm khớp chuẩn từ Bộ Y tế. Hy vọng nếu bạn đang bị viêm khớp có thể tham khảo áp dụng và nhanh chóng đẩy lùi tình trạng bệnh của mình. 

• Zalo
• Messenger
• 0963302349